FALSE EQUIVALENCE WORDS BETWEEN SALAR TURKISH AND TURKEY TURKISH

Abstract

Oğuz grubu Türk lehçeleri içerisinde yer alan Salar Türkçesi, Çin’in Çinghai bölgesindeki Hunhua (Salır) çevresinde, Şincian Uygur özerk bölgesinin Gulca şehrinde, Gansu eyaletinde, Lan’çjou ve Pekin’de yaşayan Salar Türkleri tarafından konuşulmaktadır. Salar Türkleri bu bölgelerde Çin, Dungan ve Tibetlilerle iç içe yaşamaktadırlar. Dolayısıyla uzun yıllar bu halklar ile sıkı bir temas içerisinde olmuşlardır. Salar Türkleri günlük hayatta birkaç dil bilseler de kendi aralarında ve aile içerisinde Salar Türkçesini, resmi işlemlerde ise Çinceyi kullanmaktadırlar. Konuşuldukları coğrafya açısından birbirinden oldukça uzak durumda bulunan Salar Türkçesi ile Türkiye Türkçesi yazı dili arasında anlamca örtüşmeyen ancak aynı yapıya sahip sözcükler bulunmaktadır. Bu sözcükler eş değer gibi görünmelerine rağmen anlamca farklılık arz ettiklerinden yalancı eş değer olarak adlandırılmaktadırlar. Yalancı eş değer sözcükler, tam veya yarı yalancı eş değer olabilmektedir. Yarı yalancı eş değer sözcükler arasında bazı anlamların örtüştüğü bazı anlamların ise örtüşmediği görülür: ton “elbise” (SSY - 514) – don “giysi; vücudun belden aşağısına giyilen uzun veya kısa iç giysisi, külot” (TT) uy “ev; yılan yuvası” (SSY - 532) – ev “bir kimsenin veya ailenin içinde yaşadığı yer, konut, hane” (TT) Tam yalancı eş değer sözcükler arasında ise anlam açısından hiçbir örtüşme bulunmaz: üçince “mart” (SSY - 538) – üçüncü “üç rakamının sırasını anlatır” (TT) yoòlan- ~ yohlan- “fakirleş-” (SSY - 363) – yokla-n- “yoklama işine konu ol-; yokla-: dokunarak incele-; bak-, gözden geçir-, kontrol et-” (TT) Bu çalışmada Oğuz grubu lehçeleri olan Salar Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarma yaparken iki lehçe arasında karşılaşılabilecek güçlüklerden biri olan yalancı eş sözcükler, tespit edilerek önce sözcük türlerine göre daha sonra yarı ve tam yalancı eş değerler olarak sınıflandırılacaktır.

Keywords
Salar Türkçesi, Türkiye Türkçesi, Yalancı Eş Değer
Kaynakça