AN EVALUATION OF THE INFLUENCE OF DÖVLETMEMMET AZADI ON HIS SON MAHTUMKULU

Abstract

Sanatçının şahsiyetini ve edebî yaratıcılığını etkileyen faktörlerin başında aile ve yaşadığı sosyal çevre gelmektedir. Türkmen edebiyatının en büyük şairi olarak kabul edilen Mahtumkulu on sekizinci yüzyılda yaşamış ve Türkmen yazı dilinin temelini atmıştır. Şairin babası Dövletmemmet Azadı da on sekizinci yüzyılın önde gelen şairi ve toplum önderlerinden biridir. Azadı’nın “Vagz-ı Azad”, “Behiştnama”, “Beş Namaz”, “Hekayat” adlı mesnevilerinin yanında, gazelleri ve rubaileri de bulunmaktadır. Özellikle “Vagz-ı Azad”, Azadı’nın edebî şahsiyetini ve ilmî bilgisini gösteren oldukça önemli bir eserdir. Azadı, bu eserinde dağınık halde yaşayan Türkmen boylarının birleşip tek bir devlet kurmaları fikrini ustalıkla işlemiştir. Bu düşüncenin, Mahtumkulunun başta “Türkmenin” şiiri olmak üzere, birçok şiirinde ele alındığını görmekteyiz. Yine Azadı’nın eserlerine baktığımızda, bunların Türkmenlerin hayatının her yönünü – sosyal, siyasi, dinî, iktisadi, eğitim - kapsadığını görebiliriz. İlk eğitimini babası Azadı’dan alan Mahtumkulu, babasından öğrendiği bu fikirleri geliştirip Türkmen Türkçesinin en güzel örnekleriyle mısralarında işlemiştir. Dolayısıyla Türkmenlerin millî şairi olarak kabul edilen Mahtumkulu’nun yetişmesinde ve edebî yaratıcılığının gelişmesinde babası Dövletmemmet Azadı’nın etkisi büyüktür. Bu çalışmada Azadı’nın Mahtumkulu’na olan tesirleri sanatçıların eserlerinden yola çıkılarak gösterilmeye çalışılacaktır.

Keywords
Türkmen edebiyatı, Dövletmemmet Azadı, Mahtumkulu.
Kaynakça