STRUCTURAL AND FUNCTIONAL CHARACTERISTICS OF ECHO QUESTIONS IN TURKISH: EXAMPLE OF THEATRE TEXTS
Abstract
Türkiye Türkçesinde soru türleri, soru ekli sorular, soru sözcüklü sorular ile ezgi soruları olmak üzere üçe ayrılır. Kimi çalışmalar, yansımalı soruları da bu sınıflandırmaya dâhil eder. Bu çalışmanın konusunu oluşturan yansımalı sorular, bir düz tümce veya bir soru tümcesi üzerine kurulan ve sıklıkla diyaloglarda geçen sözcüklerin anlaşılamaması, duyulamaması ya da söylenene inanılamaması gibi durumlara bağlı olarak kurulan sorulardır. Soru eki, soru sözcüğü ya da ezgi sorusu kullanılması sebebiyle adı geçen soru türlerine benzeyen yansımalı sorular, aslında “bağımlı sorular”dır. Bir başka ifadeyle, yansımalı sorular, öncesinde bir düz tümce ya da soru ekiyle, soru sözcüğüyle, ezgi sorusuyla kurulu bir soru tümcesi gerektirir. Bağımlı olmaları sebebiyle diyalog merkezli metinlerde daha sık kullanıldığı düşünülen yansımalı soruların bu çalışmadaki örneklemini ise tiyatro metinleri oluşturmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde diyaloğun konuşucu - dinleyici tarafları ile konuşucunun kurduğu tümce türü göz önünde bulundurularak yansımalı soru türlerinin belirlendiği bir sınıflandırma önerilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise yansımalı soruların işlevleri değerlendirilmiş ve araştırma örneklemi doğrultusunda yansımalı soruların anlayamama, düşünme, inanmama, kızma, korkma, konuya dikkat çekme, onaylatma, reddetme ve şaşırma işlevlerinde kullanıldığı görülmüştür.
Keywords
Soru tümcesi, soru türleri, yansımalı soru, yapı, işlev, tiyatro metni.