DÎVÂN OF DÂRENDEVÎ HULÛSÎ EFENDİ IN LIGHT OF PHRASEOLOGICAL ANALYSIS METHOD
Abstract
Yazınsal eserlerin malzemesi olan söz, kastedilen anlamı birden fazla biçimde dile getirebilme imkânı sunar. Böylece sözle birlikte anlamın da zihne ulaşması amaçlanır. Bir tür yazınsal eser olan şiirde, sözcük seçimi ve dizimi şairlerin üsluplarıyla şekillenerek okuyucuya sunulur. Bu bağlamda divan şairleri de tahayyüllerindeki manayı, özgünlüğü elden bırakmadan estetik bir dille sözcüklere dökmeye gayret ederler. Söz konusu durum, divan şiiri örneklerini incelerken biçimsel söylemdeki öznelliği de ele almayı gerektirir. Ancak öteden beri tek yönlü bakış açısıyla genellikle anlam yönünün incelenmesi, divan şiiri örneklerinin şekil ve yapı yönünün göz ardı edilmesine neden olmuştur. Klasik şairlerin yazdıkları manzumeler ve üslûpları deyişbilimsel açıdan detaylı bir şekilde incelendiğinde, onların “nasıl söyledikleri” de ön plana çıkarılmış olur. Zira deyişbilimin sözbilimsel ve anlambilimsel özellikleri ile klasik edebiyatın edebî sanatları arasındaki yakınlık ve benzerlik dikkat çeker. Yine divan şiirindeki kimi kurgusal yinelemelerin de deyişbilimdeki biçimbirimsel yinelemelere karşılık geldiği görülür. Bu çalışmada, klasik şiirin XX. yüzyıldaki temsilcilerinden Dârendevî Hulûsî Efendi’nin Dîvânı’ndaki manzumeler deyişbilimsel açıdan incelenecektir.
Keywords
Deyişbilim, Divan Şiiri, Dârendevî Hulûsî Efendi Dîvânı.