VERB OF ÜR- (SELECT) IN OLD ANATOLIAN TURKISH AND ITS VIEWS IN TERMS OF VERB-COMPLEMENT RELATIONSHIP
Abstract
Dilin tarihi gelişimi içinde fiillerle ilgili üzerinde durulan konulardan biri de fiil-tamlayıcı ilişkisidir. Türkçe üzerine yapılan çalışmalarda da Türkçenin gerek tarihi gerekse çağdaş dönemlerinde fiiller, fiil-tamlayıcı ilişkisi içinde ele alınmış ve alınmaktadır. Bu çalışmanın konusu ise Dîvânu Lugâti’t-Türk’te üdür- biçiminde yer alan fiilin Eski Anadolu Türkçesindeki devamı niteliğindeki ür- ile bu fiilin türev ve birleşiklerinden oluşan biçimlerinin fiil-tamlayıcı ilişkisi açısından değerlendirilmesidir. Eski Anadolu Türkçesinde “seç-“ anlamıyla kullanılan ür- fiili ile aynı anlam alanı çerçevesinde fiilin diğer türev ve birleşiklerinden geçişli olanlar, bir ya da daha fazla tamlayıcı alabilmektedir. Bu fiillerin aldığı veya alabildiği tamlayıcılar yükleme, çıkma, bulunma, yönelme (neden işlevli), araç, üstünlük durumlarından oluşabilmektedir.
Keywords
Eski Anadolu Türkçesi, tamlayıcı, ür- (<üdür-) fiili.