THE APPEARANCES OF PRONOUNS AND DEMONSTRATIVE ADJECTIVE AS AN ANAPHORIC ELEMENT IN ATEBETÜ'L-HAKAYIK
Abstract
Metinler, hem oluşturuldukları dönemin tanıkları hem de somut dil verileri olarak birçok disipline kaynaklık ederler. Gelişigüzel dizilmiş dilsel ögeler nasıl bir cümle değeri taşımazsa rastgele bir araya getirilmiş cümleler de metin değeri taşımaz. Metni meydana getiren sözcük, sözcük öbekleri ve cümle dizileri arasında tutarlılık ve bağdaşıklık açısından bir uyumun ve bütünlüğün olması gerekir. Bağdaşıklığın sağlanması için gerekli ögelerden biri de art gönderimlerdir. Art gönderimler, dil ögelerinin metin içi ilişkilerini gösteren önemli unsurlardır. Bu çalışmada, Atebetü’l-Hakayık’ta art gönderim ögesi olarak yer alan kişi zamirleri, işaret zamirleri ve işaret sıfatları tespit edilmiş, söz konusu ögelerin metnin kuruluşuna ve bağdaşıklığına olan katkısı görülmeye çalışılmıştır. Eserde, sıfat tamlaması kuruluşunda yer alan işaret sıfatları ile zamirlerin ekli / eksiz şekillerinin sözcük, sözcük öbeği ve cümle şeklinde farklı yapıdaki unsurlara gönderimde bulunduğu gözlemlenmiştir. Bu çeşitlilik, işaret sıfatları ve zamirlerin anlatımda belirleyici ölçütlerden olan akıcılık ve sözcük tasarrufu gibi niteliklerin sağlanmasındaki yerini de göstermektedir.
Keywords
Atebetü’l-Hakayık, art gönderim, zamirler, işaret sıfatları.