Özet
VECİZE EDEBİYATI VE MEHMED RECEB’İN EMSÂL-İ HAKÎKAT İSİMLİ ESERİ
Çalışmamız; Tahrîrât-ı Hâriciyye Müdür Muâvini Mehmed Receb’in H. 1315 tarihinde Asır Matbaasında Arap harfleri ile yayınlanan Emsâl-i Hakîkat isimli eseri üzerinedir. Eser 76 sayfadır ve eserde 398 adet vecize vardır. Çalışmamızda öncelikle edebiyatımızda ve dünya edebiyatında vecize yazma/ söyleme geleneği üzerinde kısaca durulmuş, Mehmed Receb’in hayatı hakkında bilgi verilmiş, vecize edebiyatı geleneği içinde değerlendirebileceğimiz “Emsâl-i Hakîkat” isimli eseri dikkatlere sunulmuştur.
Emsâl-i Hakîkat’in bir “öğütler kitabı”dır. Eserde hayatın her alanına ait veciz ifadelerin harmanlandığı görülür. Vecizeler; iyi ve kötü haller, meziyetler, toplumsal eleştiri, kadın, aşk, vatan, bilim… gibi pek çok konu üzerinedir. Yani kısaca hayattır, insanın kendisidir. İnsan olabilmenin yaşam boyu devam eden bir eğitim süreci olduğu düşünüldüğünde, yazarın günümüz insanına ve gelecek kuşaklara söylemek istedikleri defalarca okunmaya değer özelliktedir.
Anahtar Kelimeler
Mehmed Receb, Emsâl-i Hakîkat, Vecize, Vecize edebiyatı, Aforizma, değer.