DUMÉZİL VE TRİNİTE TEORİSİ
(DUMÉZIL AND THE TRINITY THEORY )

Yazar : Reyhan Gökben SALUK    
Türü :
Baskı Yılı : 2024
Sayı : 13/3
Sayfa : 970-985
    


Abstract

Dumézil (1898-1986) antik kültürleri açıklamak için mitleri üç ilkeye dayalı olarak sınıflandırmış ve Hint-Avrupa toplumlarının inanç sistemleri ve sosyal yapıları hakkında analojiler kurmuştur. Ayrıca toplumların iktidar sınıfı (soy tabakası), üretici sınıf (çiftçiler ve zanaatkarlar) ve savunucu sınıf (savaşçılar) olmak üzere üç ana işlevsel ilkeyle organize olduğunu iddia etmiştir. Dumézil’e göre, bu üç sınıf arasındaki ilişki; mitolojik rivâyetlerde ve ritüellerde görülebilmektedir. Dumézil'in trinite teorisi, Hint-Avrupa kültür geleneğini sosyo-politik kategorilere dayanarak tanımlamaya çalışmaktadır. Uzmanlar buna paralel olarak teorinin genelleme eğiliminde olduğunu, tüm toplumların bu üç sınıf yapısına uymadığını savunmuşlardır. Teorinin öne sürdüğü evrensel örüntülerin Hint-Avrupa sahası içindeki her kültür alanı için uygulanabilir olup olmadığı da tartışılmalıdır. Bu makalede; mitlerin toplumsal yapı çözümlemesindeki fonksiyonu teorinin bazı takipçileri üzerinden değerlendirilmiştir.



Keywords

Karşılaştırmalı mitoloji, dinler tarihi, Hint-Avrupa, Dumézil, trinite teorisi.



Özet

Dumézil (1898-1986), classified societies and myths based on three principles to explain ancient cultures and drew analogies about the belief systems and social structures of Indo-European societies. He also claimed that societies were organized around three main functional principles: noble class, farmers and artisans, and the warriors. According to Dumézil, the relationship between these three classes can be seen in mythological stories and rituals. Dumézil's trinity theory attempts to define the Indo-European cultural tradition based on socio-political categories. Experts have argued in parallel that the theory tends to generalize and that not all societies conform to these three class structures. It should also be discussed whether the universal patterns proposed by the theory are applicable to every cultural area within the Indo-European domain. In this article, the function of myths in the analysis of social structure has been evaluated through the lens of certain followers of the theory.



Anahtar Kelimeler

Comparative mythology, history of religion, Indo-European, Dumézil, trinity theory.