Özet
DÎVÂNÜ LUGÂTİ’T-TÜRK’TE OĞUZCA OLARAK GEÇEN MANDĀR VE MANDĀRLAN- KELİMELERİNİN KÖKENİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
Dîvânü Lugâti’t-Türk “Türk Lehçelerinin Sözlüğü” anlamındadır ve gerçekten de adına yaraşır bir şekilde XI. yüzyıl Türk dünyasında konuşulan Türk lehçelerinin birçoğu hakkında ses, şekil, söz varlığı ve anlam bilgisi düzeyinde önemli bilgileri ihtiva etmektedir. Eserin yazıldığı dönem (1072–1077) aynı zamanda Selçukluların da Türk İslam tarihinde zirvede oldukları bir zamandır. Bu bağlamda Oğuz Türkçesi, Dîvân’da Kâşgarlı’nın incelediği Türk lehçeleri içerisinde ilk sıralarda yer almaktadır. Bu makalede Kâşgarlı’nın Dîvânü Lugâti’t-Türk’te Oğuzca olarak zikrettiği mandar ve mandarlanmak kelimelerinin etimolojileri üzerinde durulacak ve bu kelimelerin kökenleri aydınlatılmaya çalışılacaktır. Araştırmacıların kökenini ya açıklayamadığı veya Farsça bir kökle açıklamaya çalıştığı bu kelimelerin etimolojileri üzerinde yeni görüşler ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Dîvânü Lugâti’t-Türk, Selçuklular ve Oğuzca, mandar, etimoloji.