Özet
VUSLAT VE DENGE: DÜRDANE HANIM VE İNTİBAH ROMANLARINDA ANLATISAL ÖGELERİN HAMİLİĞİ
Bu çalışma, Tanzimat dönemi yazarlarının; çağın politik, psikolojik ve sosyolojik durumu gereği Batı etkisinde kalan toplumu, bu yeni etki alanı için hazırlamak ve eğitmek adına üstlendikleri “toplum mühendisliği” görevini göz önünde bulundurarak dönemin roman anlayışını değerlendirir. Dahası dönemin romanlarındaki anlatıcının kurmaca karaktere kavuştuğu/dönüştüğü üçüncü tekil şahıs aracalığıyla söz konusu görevin gerçekleşmesini araştırır. Bu araştırma için malzeme olarak Ahmet Mithat Efendi’nin Dürdane Hanım ve Namık Kemal’in İntibah romanları seçilmiştir. Araştırma boyunca, seçilen romanlarda anlatıcıların okuyucuyu kurmaca dünyası içinden yönlendirmeleri ve bu yönlendirmenin nedenlerinden bahsedilerek, Tanzimat romanlarındaki anlatısal öğelerin ve betimlemelerin toplumu eğitmeye ve yönlendirmeye hizmet edişi gösterilir. Böylece, Türk edebiyatında ilk romanların toplumsal bilinç kurmaya etkisi irdelenir.
Anahtar Kelimeler
Dürdane Hanım, İntibah,anlatıcı, anlatısal öğe, betimleme, anlatım teknikleri, Tanzimat dönemi, roman