Özet
“HARAM” VE “YASAK” SÖZLERİNİN ANLAM İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Türk diliyle oluşturduğumuz din terminolojimiz içinde yer alan haram sözü/kavramı, İslam dininin kabulüyle dilimize Arapçadan geçmiş bir sözdür. Haram sözü, bu duruma bağlı olarak Karahanlı Türkçesi döneminden başlayarak günümüze kadar edebiyat ve ilim dilimizin yanı sıra konuşma dilimizin de söz varlığı içinde kendisine yer bulmuş ve zaman içinde kendi etrafında bir kavram alanı oluşturmuştur. İfade ettiği anlam dikkate alındığında, bir icranın yapılmaması yönündeki muhtevası, Türkiye Türkçesi söz varlığı içindeki yasak sözünü hatırlatmaktadır. Bu bakış açısıyla bu çalışmada; haram sözünün bir taraftan tarihi Türk lehçelerinden günümüze varıncaya kadarki anlam ağı, diğer taraftan Türkiye Türkçesindeki yasak sözüyle anlam münasebeti, bir başka yönüyle de Türkiye Türkçesindeki anlam ağının yaşayan diğer lehçelerdeki anlam ağıyla karşılaştırılması yapılacaktır. Söz konusu kelimenin anlam süreci, kendisinden türetilen sözlerin durumu ve kalıp ifadeler içinde kazandığı mecaz anlamlar, Türkçenin hem farklı dönemler hem de farklı sahalarda yazılmış eserlerden derlenerek oluşturulan sözlükler aracılığıyla takip edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Türkçe, dinî terminoloji, haram, yasak, anlam.