Özet
GIDA “KÖK”TEN GELİR: TANPINAR’IN “AKŞAM” ŞİİRİNİN OLUŞUM (TEKEVVÜN) SÜRECİ VE MİTOLOJİK ZEMİNİ
Edebî metinlerin oluşumu, okuyucunun pek dikkatini çekmese de, uzun ve zorlu bir süreçten geçerek tamamlanır. Sanatçının çalışma tarzı, mizacı, girişkenliği, titizliği, mükemmeliyetçiliği gibi belirleyici unsurlar, sürecin uzunluğunu da tayin eder.
Bu uzun süreç, elbette, çok uğraşmayı gerektirir. Şiirin formunu istediği kıvama getirmek ayrı, form ile söyleyişi ve söyleyiş ile anlamı kaynaştırmak ayrı emek ister. Tanpınar, belki hocası Yahya Kemal’in de etkisiyle, şiirin tamamlanması ve ortaya çıkarılması konusunda son derece hassas davranan ve emeğini esirgemeyen bir sanatçıdır. Bu hassasiyet onun şiirinin tamamlanma sürecini uzatmıştır. 1937 yılında şiir kitabı çıkarmaya niyetlenen Tanpınar’ın bu niyetini ancak 1961’de gerçekleştirebilmiş olması, bu çalışmada ele aldığımız “Akşam” şiiri üzerinde oluşum sürecinin altı aydan fazla sürmesi de bunu açıkça gösteriyor.
“Akşam”, Tanpınar’ın kendi şairliğini değerlendirmede örnek olarak alınabileceğini belirttiği önemli bir şiirdir. Güç beğenen, tamamlanmadığını düşündüğü bir şiire “oldu” demek için uzun süre beklemeyi göze alan şair, şiirine hak ettiği ilginin gösterilmediğini düşünmüş, içerlemiş; fakat yaptığı işin önemini bildiği için, bir gün kendisine dönüleceğini söylemekten de geri durmamıştır. Hakkında yazılan makale, kitap, kitap bölümü, tez vb. gösteriyor ki Tanpınar özellikle son yıllarda her kesimden araştırmacıların ilgi odağındadır.
Anahtar Kelimeler
Tanpınar, akşam, mitoloji, Kervankıran, Ülker, boğaz.