Özet
NURMƏHƏMMƏD ƏNDƏLİBİN “ZEYNƏL ƏRƏB” DASTANI VƏ ONUN İDEYA-MƏZMUN VƏ ŞƏKİL-ÜSLUB XÜSUSİYYƏTLƏRİ
Türk edebiyatı geleneğinin bir parçası olan Türkmen edebiyatı, ortak Türk kültürü ve edebiyatı içerisinde önemli bir mihenk taşı görevi görür. Türkiye sahasında, halk hikâyesi olarak adlandırılan anlatılar Türkmenistan sahasında “dessan” terimiyle ifade edilir. Terimler farklı olsa da anlatıdaki muhteva benzerdir. Türk milleti Hz. Ali’ye derin bir saygı ve sevgi hissetmiş ve derin duygularını sözlü ve yazılı kültür ürünlerinde yansıtmıştır. Türkmenlerin önemli klasik şairlerinden Nurmuhammet Andalıp’ın halk hikâyelerinde Hz. Ali’ye olan saygı ve sevgisi açıkça görülmektedir. Nurmuhammet Andalıp’ın “Zeynel Arap” adlı hikâyesi bahsedilen özelliklere sahiptir. Nurmuhammet Andalıp 18. Yüzyıl (1710-1767) Türkmen edebiyatının destan geleneğinde önemli bir isimdir. Bu çalışmada Andalıp’ın hayatı, edebi kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verilecektir. “Zeynel Arap” adlı eserde Hz. Ali’nin Türk-İslam kültürü içerisindeki rolünden bahsedilecektir. Ayrıca “Zeynel Arap” destanının şekil ve üslup özellikleri hakkında bilgi verildikten sonra destanın motifleri örneklerle gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Zeynel Arap, Andalıp, Hz. Ali, destan, fikir ve içerik, şekil ve üslup.