Özet
TÜRK FİLMLERİNDE YANSITILAN TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ İMAJI VE EDEBİYAT ÖĞRETİMİ
Okul filmi olarak nitelendirilen filmlerde, baskın öğretmen karakterinin genellikle dil ve edebiyat öğretmeni olduğu görülür. Filmlerde söz konusu öğretmenlere yüklenen çeşitli niteliklerden hareketle, toplum algısında bu mesleğe ve derse ilişkin bir imaj oluşturulmaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Türk filmlerinde Türk dili ve edebiyatı öğretmeni imajının ve edebiyat öğretiminin nasıl yansıtıldığını saptamaktır. Araştırma kapsamında elde edilen veriler, edebiyat öğretmeni karakterine yer verilen on iki Türk filmi aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yoluyla toplanmıştır. Analiz birimi olarak karakter esas alınmış ve edebiyat öğretmeni karakteri, görsel ve meslekî imaj özellikleri doğrultusunda değerlendirilmiştir. Filmlerde edebiyat öğretmeninin görsel imajının özellikle genç ve orta yaşlı erkek öğretmenler üzerinden sergilendiği görülür. Edebiyat öğretmenleri bakımlı, şık, bekâr, orta yaşlı ve genç erkek karakterler olarak yansıtılır. Öğretmenlerin hemen hepsinde görülen meslekî imaj özellikleri; meslekî bilgi, beceri ve ilgiye sahip, diksiyonu düzgün, ifade becerisi gelişmiş olmaktır. Filmlerde, tecrübeli ve tecrübesiz öğretmenler üzerinden eski ve yeni nesil Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin öğrenciye yaklaşımları, dil kullanımları, konu seçimleri ve edebiyat anlayışlarındaki farklılık sergilenmiş, “eski” ve “yeni” dil/ edebiyat/ dönem/ edebî anlayış karşılaştırması yapılmıştır. Türk dili ve edebiyatı eğitimi açısından inclendiğinde; filmlerde konu olarak ağırlıkla klasik edebiyat ile aruz vezninin ele alındığı, klasik edebiyatın zor ve anlaşılmaz olduğuna yönelik sahnelere sıklıkla yer verildiği görülür. Derslerde sadece düz anlatımın tercih edilmesi, herhangi bir öğretim materyali kullanılmaması, konuları yaşamla ve öğrenci ilgisiyle bağdaştırılmaması, yenilikten uzak ve sıkıcı bir edebiyat eğitimi anlayışını örnekleyerek Türk dili ve edebiyatı dersine ilişkin olumsuz bir algı oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Türk dili ve edebiyatı öğretmenin imajı, filmlerde edebiyat eğitimi, filmlerde Türk dili ve edebiyatı öğretmeni.