Özet
TOPKAPI SARAYI MÜZESİ’NDE YER ALAN ANSİKLOPEDİK BİR GÜLİSTÂN SÖZLÜĞÜ: “KİTÂB-I LÜGAT-I GÜLİSTÂN”
Farsçadan dilimize tercüme edilmiş Sa’di Şirâzî’nin Gülistân adlı eseri, her dönem büyük bir ilgi ile karşılanmış, hakkında şerhler, nazireler ve sözlükler yazılmıştır. Sözlük ve gramere dair çalışmalar ise yazının icadı kadar eskidir. Osmanlılar zamanında sözlük çalışmaları XIV.-XVI. yüzyıllarda yoğunlaşır. Bu sözlükler Arapça-Türkçe, Farsça-Türkçe ya da birkaç dilden oluşmaktadır. Diller arasında yazılmış sözlüklerin yanı sıra edebiyat dünyasında önemli bir yere sahip olan bazı eserler için oluşturulmuş sözlükler de vardır. Gülistân, Bostân, Mesnevi, Şehnâme gibi önemli eserler adına yazılmış sözlükler bu tür eser sözlüklerindendir. Bu sözlüklerin öncelikli yazılış amacı, eserlerin okuyucular tarafından daha iyi ve kolay bir şekilde anlaşılabilmesini sağlamaktır. Çalışmamıza konu olan eser sözlüğü Gülistân hakkında yazılmıştır. Çalışmamızda Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’nde yer alan Kitâb-ı Lügat-ı Gülistân isimli ansiklopedik sözlük incelenmiştir. Bahsi geçen bu nesir sözlüğün detaylı bir şekilde tanıtımı yaptığımız çalışmamızda, sözlük hakkında hem şekil hem de içerik bakımından bilgiler verilmiş ve sözlükçülük geleneğindeki yerinden bahsedilmiştir. Ayrıca çalışmamızda görsellerle desteklediğimiz ve çeşitli kelime örnekleriyle açıkladığımız eserin emsallerinden farklı olduğu gösterilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Gülistân, ansiklopedi, lügat, Topkapı Sarayı Müzesi.