Tarihî Metin Aktarımlarında Deyimler
(The Phrases in Translations of Historical Texts
)
|
Author
|
:
Ümit EKER
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2012
|
|
Number |
:
1
|
|
Page |
:
124-157
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.16
|
Özet
Bu çalışmada Eski Türkiye Türkçesinden Türkiye Türkçesine yapılan tarihî metin aktarımlarındaki deyimler ele alınmıştır. Bunun için Eski Türkiye Türkçesi dönemine ait Battalnâme, Dânişmendnâme, Fetihnâme ve Tevârîh-i Âl-i Osman adlı eserlerin Türkiye Türkçesine yapılmış aktarımlarından örnekler verilmiş, deyimlerin aktarımında uygulanması gereken hususlar tartışılmıştır.
Bir bakıma “lehçe içi dil dönüştürmesi” olarak nitelendirilebilecek faaliyet, aktarmanın bir koludur. Bir dilin tarihî dönemlerinde yazılmış metinlerini aynı lehçe içinde hâlihazırda kullanılan dile dönüştürmek, yani aktarmak “lehçe içi aktarma” olarak nitelendirilmektedir. Türkoloji’nin henüz yeni sayılabilecek bu lehçe içi aktarma konusu en az diller arası çeviriler kadar önemlidir. Çünkü dilin iç ve dış yapısında zamanla birtakım farklılıklar meydana gelir. Bir dilin lehçelerinde ya da bir lehçenin farklı ağızlarında değişik şekillerde görülen deyimler, tarihî metinlerin aktarımında da önemli bir sorun oluşturur.
Anahtar Kelimeler
Eski Türkiye Türkçesi, Tarihî Metin Aktarımları, Deyimler, Lehçe İçi Aktarma, Dil İçi Çeviri.
Abstract
In this study, the phrases in translations of historical texts quoted from Old Turkey Turkish into Turkey Turkish have been dealt. So, the samples from translations metaphrased into Turkey Turkish of the works called Battalnâme, Dânişmendnâme, Fetihnâme and Tevârîh-i Âl-i Osman belonging to the period of Old Turkey Turkish have been given and the matters to be applied during the translations of the phrases have been discussed.
In a sense, the activity to be specified as intralingual language conversion is a branch of translation converting, that is, translating, the texts written in the historical periods of a language into a language already used in the same dialect is characterized as intralingual translation. This subject of intralingual translation to be regarded as still new of Turcology is as minimum important as cross language translations. Because various differences in internal and external structure of language occur in time. The phrases seen in various ways in the dialect of a language or in the different accents of a dialect constitute an important problem in the translations of historical texts.
Keywords
Old Turkey Turkish, Historical Text Translation, Intralingual Translation, Intralingual Translation.