DİLBİLGİSEL OLUMSUZLAYICILAR
(GRAMMATICAL NEGATIVE POLARITY ITEMS
)
|
Author
|
:
Kerime ÜSTÜNOVA
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2016
|
|
Number |
:
5/4
|
|
Page |
:
1703-1715
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3765
|
Özet
Olumsuzluk; eyleme gerçekleşmeme, ada yokluk kodlama yoluyla oluşturulan, sıklıkla dilbilgisel boyutuyla öne çıkan bir anlamsal ulamdır. Bir kısmı doğrudan, bir kısmı dolaylı yoldan belirtmek üzere olumsuzluk kodlayıcıları, hem ek hem sözcük, sözcük öbeği bazında oldukça fazladır. Akla ilk gelen olumsuzluk işaretleyicisi {-mA}, eyleme özgü bir ektir. Sözlüksel olumsuzluk ögesi olarak tanımlanan {-sIz} eki, görev değiştirici kimliğiyle yokluk ifade eden dil birimleri oluşturmasına karşın cümleye olumsuzluk anlamı yüklemez. Ancak bünyesinde {-sIz} ekini barındıran ad soylu birimler, yüklem olurlarsa olumsuz cümleler kurarlar. Biçimbirimsel işaretleyicilerin yanı sıra sözlüksel işaretleyiciler de olumsuzluk kodlayabilmektedir. Söylemsel düzlemdeki olumsuzlukta derin yapı göz ardı edilmez; olumsuzluk, yalnızca ekler, sözcükler bazında ele alınmaz; mecazlar, yok saymalar, sezdirimler, öne çıkarmalar yönlendirici rol üstlenir.
Anahtar Kelimeler
Olumsuzluk kodlayıcısı, biçimbirimsel işaretleyici, sözlüksel işaretleyici, söylemsel düzlemde olumsuzluk, biçimsel olumsuzluk.
Abstract
Negation is a semantic category which is created by the way of coding not realizing to the verb and coding absence to the noun and is distinguished by its grammatical dimension frequently. Negative polarity items which indicate negation direct or indirect are quite a lot on the basis of both word and phrase. {-mA} which is the first negative polarity item come to mind is a suffix special to verb. {-sIz} which is identified as an item of lexical negation do not load negativity mean to the sentence in spite of creating language units that signify absence by its feature of function alteraiton. But if noun-origin units which include {-sIz} in their structures become verbs they make negative sentences. The lexical markers can also code negation besides morphemic markers. Deep structure is not ignored in negation at discoursive level; negation is not approached on the basis of only suffixes and words; metaphors, disregardings, implications, foregroundings are play a role in as prompt.
Keywords
Negation encoder, morphemic marker, lexical marker, negation at discoursive level, formal negation.