YUNUS EMRE’NİN DEYİŞLERİNDEKİ HALK EDEBİYATI UNSURLARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
(AN ASSESSMENT OF FOLK LITERATURE ELEMENTS IN THE YUNUS EMRE’S VERSES
)
|
Author
|
:
Mehmet Emin BARS
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/2
|
|
Page |
:
1080-1104
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3779
|
Özet
Yunus Emre 1240 – 1 tarihinde doğmuş, 82 yıllık bir hayattan sonra, 1320 – 1 tarihinde vefat etmiştir. XIII. yüzyılın büyük mutasavvıfı Yunus Emre’nin edebiyat ve dil tarihimizde önemli yeri vardır. Halkı doğru yola çağıran Yunus Emre barışın, sevginin, cömertliğin, kardeşliğin timsali olmuştur. Bu yönü ile Yunus’un şiirlerini okuyanlar ondan büyük zevk almışlardır. Öyle ki Yunus Emre yedi yüz yılı aşkın bir zamandır sadece bu topraklarda değil evrensel anlamda bütün dünyada sevilerek okunmaktadır. Yunus Emre Türkçenin varlığını koruması, yaşaması, bir edebiyat ve kültür dili olup gelişmesi yolunda çaba sarf etmiş büyük şairlerin başında gelir. Yunus Emre’nin halk tarafından çok sevilip okunmasının en önemli sebeplerinden biri onun sade, arı ve anlaşılır bir dil kullanmış olmasıdır. Yunus Emre’nin söyleyiş tarzı ve yolu, halkın söyleyişi ve duyuşu ile yakınlık göstermektedir. Yunus, bir taraftan halk edebiyatının malzemesini kullanırken diğer taraftan gelenek tarafından kendisine intikal eden halk edebiyatı unsurlarının aktarıcısı olmuştur. Bu çalışmamızda Yunus Emre’nin deyişlerinde yer alan halk edebiyatı unsurları incelenmiştir. İncelemenin sonucunda, tasavvufi düşüncelerini halka yaymayı tek gaye hâline getiren Yunus’un halkın diliyle, halkın hayal gücüne hitap eden üslubu benimsediği görülmüştür. Karmaşık ve anlaşılması güç tasavvufi düşünceler onun dilinde basit, saf ve anlaşılır bir hâle getirilmiştir. O, halka hitap ederken halk edebiyatının motif ve kavramlarından sıkça yararlanmıştır. Bu durum hitap ettiği sosyal zümrenin doğal bir sonucudur.
Anahtar Kelimeler
Yunus Emre, Türkçe, dize, halk edebiyatı.
Abstract
Yunus Emre born on 1240–1, after a life of 82 years, died on 1320–1. Yunus Emre, who is a very important sufi poet of the 13th century, has an important place in the history of Turkish language and literature. Yunus Emre, who preached the right way to the people, became the representative of peace, love, generosity, friendship. When read from this point of view his poetry is a source of pleasure for the readers. Such that, Yunus Emre has been read for more than seven hundred years not only in Anatolia but also all around the world with great pleasure. Yunus Emre,is one of the greatest poets who struggled much fort he Turkish language to maintain its existence and to develop as a top language of culture and literature. Yunus Emre has been read with pleasure due to the fact that he used pure, comprehensible Turkish in his poems. His style was close to that of the folk. Yunus Emre found good Turkish synonyms for the Arabic and Persian religious terms which were difficult for many to understand. The written culture did not take up seriously the existence of oral culture’s Yunus Emre who is popular as a dervish and traditional poet. There is a direct proportion between the adoption of Yunus Emre studies in written culture and his taking attention in folklore studies. Yunus Emre’s most important work, “Divan” and could. This book, written in the form of prosodic measure, and lyric poems are also available. But the most beautiful poems syllable, had said in quatrains. In this study, with the help of poems which take place in Yunus’s divan, folk literature elements was investigated.
Keywords
Yunus Emre, Turkish, verse, folk literature.