TARİHÎ METİN ÇALIŞMALARI İÇİN BİR METOT ÖRNEĞİ: CODEX CUMANICUS YAYIMA NASIL HAZIRLANDI?
(A METHOD FOR HISTORICAL TEXT STUDIES: HOW DID THE CODEX CUMANICUS PREPARE FOR PUBLICATION?
)
|
Author
|
:
Galip GÜNER
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/1
|
|
Page |
:
43-51
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3812
|
Özet
Codex Cumanicus, XIII. yüzyılın sonlarına doğru Deşt-i Kıpçak’ta yazılmıştır ve içeriğiyle Türk dili tarihinde özel bir yere sahiptir. İki bölümden (İtalyan ve Alman) müteşekkil eserin Latince, Farsça ve Kıpçakça bir sözlük olan İtalyan bölümü, Farsçanın edebiyatta, devlet yönetiminde ve ticarette hâkim olduğu İlhanlı Devleti ve yine Kuman / Kıpçak Türkçesinin etkin olduğu Altın Ordu Devleti ile ticari faaliyetler yürüten İtalyan tüccarların içtimai hayatta ve ticarette ilişkilerini kolaylaştırmak gayesiyle yazılmıştır. Eserin bu bölümünde asıl gaye, Kıpçakça ve Farsça öğrenmek isteyen İtalyan tüccarlara yol göstermektir. Alman bölümü ise Kumanlar / Kıpçaklar arasında Hristiyanlığın yayılmasını sağlamak, bu dinin temel dualarını, vaazlarını ve ilahilerini onlara öğretmek için yazılmıştır. Bu çalışmada öncelikle kısaca eserin içeriği, yazıldığı tarih ve coğrafya ile kim tarafından yazıldığı hakkında genel bilgiler verilecektir. Ardından tarihî metin çalışması yapacak araştırmacılara bir metot örneği teşkil etmesi bakımından Codex Cumanicus’un yayıma hazırlanma süreci ana hatlarıyla ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Codex Cumanicus, Kuman/Kıpçak Türkçesi, Türk kültürü, tarihî metin çalışmaları, metot.
Abstract
Codex Cumanicus, was written in Dešt-i Kipchak towards the end of XIII. century and has a special place in Turkish language history with its contents. The work consists of two parts (Italian and German). The Italian part, is a dictionary of Latin, Persian and Kipchak. This part was written to facilitate the relations between people who is Persian-Kipchak origin and Italian merchants who are speaking Latin-Italian and plying a trade with Golden Horde and Ilkhanid Empire where trade language is Kipchak and Persian, in the social life and commerce. The main target in this part of the work is to help the Italian traders who want to teach Kipchak and Persian. The German part is written to provide Christianity spread among the Cumans/ Kipchaks, to teach them the basic prayers, sermons and sights of this religion. First of all, it in this study, general information about the content of the work, the date and geography where the work was written and who wrote it will be put forth. Secondly, for the purpose of forming a methodological example to a researcher who will do historical text work, the process of preparing Codex Cumanicus for publication will be outlined.
Keywords
Codex Cumanicus, Cuman/Kipchak Turkish, Turkish culture, historical text studies, method.