BÂKÎ’NİN “SÖYLEN SÖYLESÜN” REDİFLİ GAZELİNİN YAPISALCILIK AÇISINDAN İNCELENMESİ
(THE ANALYSIS OF BAKI’S GHAZEL WITH RHYME “SÖYLEN SÖYLESÜN” IN TERMS OF STRUCTURALISM
)
|
Author
|
:
Hamdullah OKAY
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/4
|
|
Page |
:
2291-2301
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3896
|
Özet
Divan şiiri yıllardan beri geleneksel şerh tekniğiyle incelenmiştir. Geleneksel şerh tekniğine göre eser öncelikle yazarın sonra da yazıldığı dönemin dünya ve sanat görüşünü yansıtır. Bu anlayışa göre eseri anlamanın birincil yolu eserin yazarını ve kaleme alındığı dönemi etraflıca araştırıp anlamaktan geçer. 20. yüzyılda dil bilim alanında yapılan çalışmaların da etkisiyle edebî eserlere geleneksel yöntemler ışığında yaklaşmanın yetersiz bir çaba olduğu düşüncesi yaygınlık kazanmıştır. Bu düşünceyle Rus biçimciliği, yapısalcılık, göstergebilim, ontolojik yaklaşım, hermenotik gibi pek çok yeni yöntem belirlenmiş ve edebî eserler bu yöntemlerle incelenmeye başlanmıştır.
Yukarıda sözü edilen modern yaklaşımlar doksanlı yıllardan itibaren Divan şiiriyle ilgilenen araştırmacıların da ilgisini çekmiştir. Cem Dilçin, Dursun Ali Tökel, Yavuz Bayram ve İlhan Genç gibi araştırmacılar klasik şiirimizi bu modern yöntemler ışığında incelemiş ve oldukça ilginç sonuçlar elde etmişlerdir.
Modern yaklaşımlardan biri olan yapısalcı kurama göre sanat eserinin değeri, geleneksel anlayışın aksine eserin dışında değil içindedir. Bu yüzden yapısalcı eleştirmenler ve sanatçılar esere odaklanarak eseri en küçük yapı taşına kadar bölüp bu yapılar arasındaki ilişkiyi ortaya koyarlar. 16. yüzyıl Anadolu sahasının en tanınmış şairi olan Baki’nin gazellerinin en küçük yapı taşına kadar ayrıştırılıp incelenmesi, şüphesiz, ortaya çok ilginç sonuçlar çıkaracaktır. Bir kâğıdın iki yüzü gibi ayrılmaz bir bütün oluşturan biçim ve içerik, Baki’nin şiirlerinde iki önemli unsurdur. Çalışmamızın temel amacı bu belirgin özelliği göz önüne alarak Baki’nin “söylen söylesün” redifli gazelini en küçük yapı taşına değin inceleyip biçim-içerik bütünlüğünü somut verilerle ortaya koymaktır.
Anahtar Kelimeler
Baki, yapısalcılık, gazel, biçim-içerik.
Abstract
Divan poetry has been examined with the traditional annotation technique for many years. According to the traditional annotation technique, a literary work primarily reflects the worldview and art view of the author and its period. With regard to this technique, the primary way to understand the literary work is to study and inquire deeply about its author and period. The idea of “analyzing a literary work with the traditional methods is inefficient effort” has been getting wide spread with the influence of studies done in the 20th century. By this opinion, a plenty of new methods such as Russian formalism, structuralism, semiotics, ontological approach, hermeneutic have been identified and literary works have been started to examined with these methods.
The modern methods abovementioned have also taken attention of researchers who deal with Divan poetry since 1990s. The researchers such as Cem Dilçin, Dursun Ali Tökel, Yavuz Bayram and İlhan Genç have analyzed our classical poetry under the light of these modern techniques and obtained quite interesting results.
According to structuralist theory, one of the modern approaches, the value of artwork contrary to traditional method is not outside of the literary work but inside of it. So structuralist critics and artists by focusing on the literary work. They divide literary work into the smallest building blocks and find out the relation between these pieces. Dividing Baki’s lyric poem (ghazel), who is one of the most well-known poet on Anatolian land in 16th century, into the smallest building blocks and carrying out with analyses of them undoubtedly will bring out very interesting results. Form and content constitute an inseparable integrity like two sides of a paper are two crucial elements in Baki’s poem. Considering these apparent features, the main aim of our study to divide Baki’s ghazel with rhyme “söylen söylesin” into the smallest building blocks, analyze in detail and reveal form- content integrity with substantial datas.
Keywords
Baki, Structuralism, Lyric Poem (Ghazel),form-content.