TUVA TÜRKÇESİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE İSİMLERDE SAYI ( TEKLİK –ÇOKLUK) KATEGORİSİNE BİR BAKIŞ
(A GLANCE AT THE CATEGORY OF GRAMATICAL NUMBER (SINGULAR-PLURAL) IN TUVAN AND TURKISH NOUNS
)
|
Author
|
:
Zeynel ÖDEMİŞ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/3
|
|
Page |
:
1443-1457
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3918
|
Özet
Canlı cansız tüm varlıklara ad olan isimlerin belirttiği nesneler kâinatta ya tek olarak ya da birden çok olarak bulunur. Bu bağlamda yeryüzündeki diller isimleri sayılarına göre genellikle tekil ve çoğul olmak üzere iki kategoride toplamışlardır. Bu bilgilerden hareketle çalışmamızda çağdaş Türk lehçelerinden Tuva Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde isimlerde sayı kategorisini incelemeye çalıştık.
Bilindiği gibi Türkiye Türkçesi, Türk lehçeleri tasniflerinde Güney-Batı (Oğuz) kolunu oluşturmakta ve Türk coğrafyasının en batı sınırında bulunmaktadır. Tuva Türkçesi ise Kuzey-Doğu (Sibirya) grubu Türk lehçeleri içerinde yer almakta olup Saha Türkçesi ile birlikte Türk coğrafyasının en doğu sınırında bulunmaktadır.
Amacımız hem coğrafik olarak hem de ses ve şekil bilgisi bakımından birbirine uzak olan bu iki Türk lehçesini mukayeseli olarak incelemektir.
Bu inceleme sırasında her iki lehçenin de çağdaş durumunu incelemeye çalıştık. Tarihî sürece ise mümkün olduğunca girmedik.
Çalışmamızda isimlerde sayı kategorisini isimlerde teklik, topluluk ve çokluk olmak üzere üç grupta ele aldık. İsimlerde sayı kategorisine bakarken bilim insanlarından pek çoğunun belirttiği gibi isimleri ‘sözlüksel, söz dizim ve morfolojik’ olmak üzere çeşitli kategorilerde inceledik.
Anahtar Kelimeler
Tuva Türkçesi, Türkiye Türkçesi, isimlerde çokluk, isimlerde sayı kategorisi, toplu çokluklar, ikiz anlamlı çokluklar, ikili çokluklar.
Abstract
Nouns identifying all animate and inanimate objects to be found in the universit exist as either being one or more than one (in number). Within this context, nouns across all of the world the world’s languages are generally classed under two categories singular and plural.
Here we have explored this topic through two contemporary Turkic languages, Tuvan and Turkish. Turkish is a member of the Southwestern (Oghuz) branch of the Turkic language family and is spoken in the far western fringes of the Turkic World (Turkey, the Balkans, Northern Cyprus). Tuvan falls within the north eastern (Siberian) branch of Turkic languages, and together with Yakut is spoken in the far eastern fringes of the Turkic World (Siberia).
Our aim was to comparatively examine these two distantly related Turkic languages both from a geographical as well as from a phonological and structural angle.
We have also attempted to surveyed the current linguistic situtation of both languages within the scope of this research without going into historical details where possbile.
In this study, we examined the category of number in nouns under three groups: singular, collective and plural. In line with most other scholars, we too have taken into consideration the various lexical, syntactical, and morphological categories during our overview of this topic.
Keywords
Tuvan, Turkish, plural nouns, categorical number in nouns, collective plurals, plurals with double m