“TAŞLAR KONUŞUR”: TÜRK MEZAR TAŞLARININ BİÇİM DİLİ
(“STONES TALK”: THE FORM- LANGUAGE OF TURKISH GRAVESTONES
)
|
Author
|
:
Aslı SAĞIROĞLU ARSLAN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/3
|
|
Page |
:
1923-1937
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3996
|
Özet
Sanatın en yalın tanımı, hoşa giden biçimler oluşturma çabasıdır ve en önemli özelliklerinden biri anlatım aracı olmasıdır. Plastik sanatlar içerisinde kuşkusuz en etkili anlatım aracı olarak kullanılan sanat dalı heykeldir. Bu makalede Orta Asya Türk medeniyetlerinden başlayarak; Cumhuriyet Dönemine kadar Türk mezar taşlarının biçimsel özelliklerinin tanıtılması amaçlanmıştır. Asya Türk medeniyetlerinden Göktürklerin ve Uygurların balbalları, taş baba ve taş nineleri (ki bunlar taş heykellerdir ) üzerinde durulacak ve Türklerin bu mezar taşı yapma geleneğini İslam kültürüne nasıl adapte ettikleri hakkında bilgiler verilecektir. Osmanlı mezar taşlarının biçim dili üzerine; nasıl birer insan heykeli silüetine dönüştüklerine dair örnekler gösterilecektir. Türklerin Orta Asya’daki inanç ve geleneklerini Anadolu’da mezar taşları üzerinde nasıl devam ettirdikleri hakkında görüş ortaya konulmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Türk, Mezar taşı, Orta Asya, Balballar, Taş Heykel.
Abstract
The simplest definition of art is an attempt of creating pleasing forms. One of the most important features of art is being a means of expression. Among the plastic arts, undoubtedly, sculpture is the most effective one used for this purpose. In this article it is aimed to introduce the stylistic features of Turkish gravestones dated from the Central Asia Turkhis Civilizations to the Republic Period. Balbals and stone sculptures called “taş baba” and “taş nine” of Gokturks and Uygurs that were the Central Asia Turkish Civilizations are discussed and it is enlightened that how Turks adapted the custom of making gravestone to Islamic culture. The examples of how the Ottoman gravestone turned into a statue of human are shown. The idea about how Turks maintained their beliefs and customs of the Central Asia by means of gravestones in Anatolia is discussed.
Keywords
Turkish, Central Asia, Gravestones, Balbals, Stone Sculptures.