GORACA İLE TÜRKÇE ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE
(ON THE RELATIONSHIP OF GORANI AND TURKISH
)
|
Author
|
:
Ergin JABLE
- Cevdet ŞANLI
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2017
|
|
Number |
:
6/3
|
|
Page |
:
1458-1477
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.3997
|
Özet
Türk dilinde k’ler g(g > k, kel- > gel- > gibi) olur, r’ler z (r > z, Ogur > Oğuz, sekir > sekiz gibi) olur. “Gora” kelimesi” Koza” mıdır, yoksa Sırp dilindeki anlamıyla “Dağ veya Tepe” (Crna Gora – Karadağ; Fruşka Gora – Fruşka Dağı; Kranjska Gora - Krany Dağı gibi) midir? Kesin bir belge olmayışı ile birlikte, bilimsel anlamda bu soru sürekli kafa karıştırıp, siyasi sahiplenmeler devam edecektir. Bugün siyasi anlamda Bulgaristan, Makedonya, Sırbistan ve hatta en son Slovenya devletleri bile Gora’da yaşayan ahaliye kendi ülkelerinin vatandaşlığına kabul ettirmek için gönüllü pasaport verebilmektedir.
1915 yılında Çanakkale Savaşı’nda 97 şehit veren Goralılar kültürlerini, örf, adetlerini, geleneklerini, göreneklerini, müzik aletlerini (saz, divan, bağlama, cura), Türk edebiyatındaki gibi kafiye ve hece veznine uyarak söyledikleri türkülerini, doğum, ölüm, düğün adetlerini, mezar taşlarını, damgalarını koruyarak Türk’ten farklı olmadıklarını kanıtlamaktadırlar.
İslam dininin beş şartı olan Kelime-i Şahadet, namaz, oruç, zekât ve hac ile kültürlerini korumakta en büyük etken olarak din görülmektedir. Osmanlı’nın çekilmesinden sonra her türlü işkence ve baskıya maruz kalarak Slavların veya Sırpların etkisiyle dillerindeki ses ve şekil değişimlerine kadar Goralılar İslam dininden taviz vermeyip kendilerini koruyabilmişlerdir.
Bizi ilgilendiren kısmı Goracanın bazı dil özellikleri ve bu dilin Türk dilinden ayrılmadığını, ayrılamadığını az da olsa ortaya çıkarıp bilime katkı sağlamaktır. Doğrusu Gora diline veya Goracaya Boşnak Dili veya Boşnakça denmemeli.
Anahtar Kelimeler
Gora, Koza, Türkçe, Dil
Abstract
In Turkish Language letter “g” becomes “k” (e.g. g > k, kel- > gel-), and “r” becomes “z” (e.g. r > z, Ogur > Oğuz, sekir > sekiz). Does the word “Gora” mean “Koza”, or it carries a meaning of a “mountain or hill” as in Serbian language (e.g. Crnagora – Montenegro; Fruşka Gora – Fruşka Mountain; Kranjska Gora – Krany Mountain). With the lack of a definitive document, this issue will result in continuous confusions, the scientific sense and disputes in political ownership. Today, countries like Bulgaria, Macedonia, Serbia and even recently the state of Slovenia, are politically trying to convince the people of Gora to be part of their countries by voluntarily offering citizenships through giving them passports.
The Gorani people who 97 martyrs in the Battle of Galipolli in 1915 prove that they are not different from the Turks partycularly trough preserving their culture, customs, habits, traditions, music instruments (saz, divan, bağlama, cura), the folk songs that they sing following the rhyme and syllabic meter that appears in the Turkish Literature, their customs related to birth, death and wedding, as well as their tombstones and seals.
Religion is seen as the most important factor in preserving their culture given that they follow and parctice Kelima Shahadat, prayer, fasting, charity and pilgrimage which represent the five pillars of the Islamic religion. After the withdrawal of the Ottoman Empire, being exposed to all kinds of torture and oppression, the Gorani people who were exposed to all kinds of torture and oppression after the withdrawal of the Ottoman Empire, have been able to protect their culture by not compromising their Islamic beliefs despite the linguistic influence of Slavs of Serbs to the vocal and structural changes in their language.
The part that interests us is to reveal at least some characteristics of the Gorani Language and its inseparability or impossibility of separation from Turkish Language, thereby conributing to the science in general. Actually, the Gorani language should not be referred to as Bosnian Language.
Keywords
Gora, Koza, Turkish, Language