GÜLNAR VE ÇEVRESİNDE ÖLÜMLE İLGİLİ UYGULAMA VE İNANIŞLAR ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA
(AN INVESTIGATION ON PRACTICES AND BELIEFS REGARDING DEATH IN AND AROUND GÜLNAR
)
|
Author
|
:
Mehmet ALPTEKİN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
7/1
|
|
Page |
:
322-342
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4154
|
Özet
İnsan yaşamındaki geçiş dönemlerinin sonuncusu olan ölüm çevresinde, birçok inanış ve uygulama ortaya çıkmıştır. Bilinmezliklerle dolu olduğu için her dinde ölüme farklı anlamlar yüklenmiştir. Bazı dinlerde ölümden sonra hayatın varlığı düşüncesi öne çıkarken bazı dinlerde ise hayat ölümle birlikte sonlanmaktadır. Toplumlarda ölümle ilgili ortaya çıkan uygulama ve inanışların temelinde dinsel ve dinsel olmayan itikatlarla ilgili olgular bulunup hepsinde ölüme karşı bir korku ve saygı vardır.
Çalışmamızda, Orta Asya kökenli bir Türkmen yerleşim yeri olan Gülnar ve çevresi bağlamında ölümle ilgili halk inanışları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Gülnar ve yöresindeki ölümle ilgili inanışlar ölüm öncesi, ölüm sırası ve ölüm sonrası olmak üzere üç başlık altında ele alınmıştır. Bu ana başlıklarda bilimsel yöntemlerle tespit edilen inanış ve ritüeller, dinler tarihi ve halk inanışları açısından incelenmiştir. Araştırmada literal araştırmanın yanı sıra saha araştırması da yapılarak olaylar gözlemlenmiştir. Özellikle kaynak şahıslarla derinlemesine mülakat yapılarak veriler elde edilip kaydedilmiştir.
Günümüzde gelişen teknolojiye bağlı olarak toplum hayatında birtakım değişimler meydana gelmekte ve kültürel değerlerimizden olan halk inanışlarının bazı unsurları unutulmaktadır. Bu yönüyle düşünüldüğünde sözlü gelenekte yaşayan inanışların bir an önce yazıya geçirilmesi gerekmektir. Araştırmamızda amaç, Gülnar ve çevresindeki ölümle ilgili inanışların ortaya konulmasına katkıda bulunmak, ortak yönlerini ortaya koymak ve gelecek nesillere aktarılmasını sağlamaktır. Böylece Gülnar ve çevresinde ölümle ilgili ortaya çıkan inanışlarda hem İslamiyet öncesi eski Türk inanışlarının hem de İslami düşüncenin kaynaşarak bir bütün oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Gülnar, Ölüm, Halk inanışları, Uygulama.
Abstract
A great number of beliefs and practices come to existence around death, which is the ultimate transition period in one’s. Every religion assigns a different meaning to death as it is secretive. In some religions, the concept of life after death comes to the forefront whereas in some of them life is through with death. Religious and non-religious phenomena with regard to death underlie the practices and beliefs of societies in which they all possess feelings of fear and respect towards death.
Our study aims at revealing folk beliefs regarding death in and around Gülnar, which is a Central Asia Turkmen settlement. The beliefs regarding death in and around Gülnar are covered in three main headings: before death, during death and after death. The beliefs and rituals established via scientific methods about these main topics are examined with regard to the history of religions and Turkish folk beliefs. Incidents were observed through literal and field research. Especially reference people were interviewed thoroughly, findings were obtained and recorded
Certain changes occur in social life depending on today’s improving technology and as a result, some elements of folk beliefs that form our cultural values are gradually passing into oblivion. From this aspect, beliefs in oral tradition have to be written right away. The target of our study is to contribute to the presentation of beliefs regarding death in and around Gülnar, to expose the commonalities and to help transfer them to the next generations. At the end, it was found out that both pre Islamic and old Turkish beliefs blended together and constituted a whole with regard to the beliefs about death in and around Gülnar.
Keywords
Gülnar, Death, Folk beliefs, Practice.