NASREDDİN HOCA’DAN TEMEL’E TÜRK FIKRALARINDA MİZAH UNSURU OLARAK MÜLEMMA
(MULEMMA AS AN ELEMENT OF HUMOR IN TURKISH JOKES FROM NASREDDIN HODJA TO TEMEL
)
|
Author
|
:
Salahaddin BEKKİ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
7/2
|
|
Page |
:
1047-1054
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4161
|
Özet
Türk fıkralarının bazılarında yabancı dillerden -Arapça, Farsça, İngilizce, vs.- alınan birtakım cümle, kelime grubu, kelime ve eklere rastlanılmaktadır. Bunların, Nasreddin Hoca fıkralarının kayda geçirildiği günden günümüze kadar mizah yaratmada başvurulan unsurlardan olduğu görülmektedir. Türkçe dışında başka dillerin fıkralarda yer alması ve komiği oluşturmada kullanılması günümüzde de karşılaşılan bir durumdur. Estetik değer taşıyan bir edebi üründe o ürünün üretildiği ana dilin dışında başka dillerden alınan ibarelerin kullanılması Arapça kökenli olan ve “alaca renkli”, “renk renk” anlamlarına gelen “mülemma” kelimesiyle karşılanmaktadır.
Türk edebiyatı ve kültürü söz konusu olduğunda mülemmaların yalnızca divan şairleri tarafından ortaya konmadığı âşık edebiyatı ve anonim edebiyatın birçok türü ile günlük konuşmalarda hatta çağdaş müzik ürünlerinde de mülemma yapılara yer verildiği görülmektedir.
Arapça, Farsa ve daha başka dillere (İngilizce, Fransızca, Almanca vs.) ait malzemenin başta Nasreddin Hoca fıkraları olmak üzere çok sayıdaki fıkrada mizah unsuru olarak kullanıldığı birçok araştırmacının dikkatinden kaçmamıştır. Bu araştırmacılardan Ali Duymaz, Nasreddin Hoca fıkralarında karşımıza çıkan bu durumu, “gerçeküstücülük” olarak ele almış ve gerçeküstücülüğün Nasreddin Hoca fıkralarında mizah yaratma unsuru olarak kullanıldığına örnek göstermiştir. İlhan Başgöz, fıkralarda geçen Arapça ve Farsça ibareleri, yüksek sınıf edebiyatının eleştirisi olarak ele almıştır. Esma Şimşek ise Nasreddin Hoca adına bağlı mülemma fıkraları onun şair kimliğinin ürünü olarak değerlendirmiştir.
Bu çalışmada Nasreddin Hoca başta olmak üzere Temel ve diğer fıkra tiplerine bağlı olarak anlatılan fıkralarda, mizah yaratma unsuru olarak mülemmaların kullanımı ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Nasreddin Hoca, Temel, fıkra, fıkra tipi, mülemma, mizah.
Abstract
Various sentences, word groups, words and word attachments taken from other languages -Arabic, Persian, English, etc.- are observed in some Turkish jokes. It is realized that these elements are used to create humor since the the initiation of recording Nasreddin Hodja jokes to today. The languages that take place in jokes other than Turkish and the use of them in creating humor is a fact encountered today as well. The use of phrases from other languages than the main language of the literary product that carries an aesthetic value, is expresses by the word “mulemma” with Arabic origin, which means “medley of colors” “multicolored”.
Regarding Turkish literature and culture, it is observed that the use of mulemma was not limited with Divan poets; it takes place in minstrelsy and in many type of anonymous literature as well as in daily conversations and even in contemporary music products.
Many researchers noticed that materials belonging to Arabic, Persian, and other languages (English, French, German, etc.) are used as a humor element in numerous jokes, including Nasreddin Hodja jokes in the first place. Among these researchers, Ali Duymaz considered this fact that we encounter with Nasreddin Hodja jokes as “surrealism”, and cited it is as an example showing that surrealism is used as an element of humor creation in Nasreddin hodja jokes. İlhan Başgöz considered the Arabic and Persian expression that takes place in the jokes as a criticism of high-class literature. Esma Şimşek interpreted mulemma jokes referred to Nasreddin Hodja as a product of his poet identity.
This study addresses the use of mulemma as an element of humor creation, including Nasreddin Hodja jokes in the first place as well as Temel and other types of joke.
Keywords
Nasreddin Hodja, Temel, joke, type of joke, mulemma, humor.