SOVYET DÖNEMİ “KANONİK EDEBİYAT” ÖRNEĞİ OLARAK TÜRKMEN EDEBİYATINDA AGAHAN DURDIYEV’İN “KADIN” KONULU İKİ HİKÂYESİ
(TWO STORIES ON “WOMAN” FROM AGAHAN DURDIYEV OF TURKMEN LITERATURE, AS EXAMPLES OF CANONIC LITERATURE IN SOVIET ERA
)
|
Author
|
:
Ertuğrul KARAKUŞ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
7/2
|
|
Page |
:
1031-1046
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4185
|
Özet
“Kanon” kavramı son yıllarda genel olarak sosyal bilimler alanında özel olarak da edebiyat sahasında sıkça kullanılmaya başlanan kavramlardandır. “Türk edebiyatında kanon”, “edebiyat kanonu” ve “inkılâp kanonu” gibi kavramlar karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye sahası Türk edebiyatından olduğu gibi Türkiye dışındaki Türk edebiyatı sahalarında da; “edebiyat-kanon” ilişkisi çerçevesinde ele alınabilecek birçok eser yazılmıştır.
Türkmenistan Türk edebiyatı yazarı Agahan Durdıyev’in eserleri de araştırmacılar için “klasik Sovyet kanonu” çerçevesinde değerlendirilebilecek örneklerle doludur. Durdıyev’in hikâyelerinde, yaşadığı dönemin politik gerçekleri yansıtılır.
Agahan Durdiyev’in “Camal” adlı hikâyesinde kahraman, İkinci Dünya Savaşı’nda cepheye giden kocasının yolunu yaşlı kaynanasıyla bekleyen genç bir gelindir. Hikâyede, rejimin istediği kadın tipi idealleştirilir. Yazarın “Akca’ya Annesi Karşı Çıktı” adlı hikâyesinde de; “gelenek” ve “gelecek” çatışmasında arada kalan bir genç kadın tipi olarak “Akca” dikkat çeker. Hem Akca hem de Camal, rejime bağlı, mücadeleci, cesur kadın tipleridir.
“Camal” adlı hikâyede; “dıştan” gelen tehlikeye karşı cephedeki kocasına cephe gerisinden gayreti ve cesareti ile destek olan bir genç kadın idealleştirilir. İkinci hikâyede, Sovyet rejimi içerisindeki kalıplaşmış fikirlerle mücadele eden kadın tipi olarak karşımıza Akca çıkar.
Agahan Durdiyev’in “Akca’ya Annesi Karşı Çıktı” ve “Camal” adlı iki hikâyesi, “Sovyet rejiminin istediği kadın tipi”ni idealize eden kanonik edebiyat örnekleridir.
Anahtar Kelimeler
Türkmen edebiyatı, Agahan Durdıyev, kanon, kanonik edebiyat.
Abstract
Canon is an extensively used concept in social sciences, particularly in the field of literature, in recent years. We come across notions such as “Turkish literary canon”, “literary canon” and “inqilab canon”.
In addition to the ones in Turkish literature in Turkey, there are various literal works in Turkish literature outside of Turkey, which could be addressed within “literature – canon” relation.
Works of Turkmenistan Turkish writer Agahan Durdiyev are full of examples that could be approached within “classical Soviet canon” frame. Political realities of his time are represented in Durdiyev’s stories.
In Agahan Durdiyev’s story named as “Camal”, the protagonist is a young bride waiting with her old mother-in-law for her husband, who fights in the fronts in World War Two. Story idealizes the woman typology that the Soviet regime wanted. In writer’s story named “Her Mother Objected Akça”, we see “Akça” as a young female, who is torn between “tradition” and “future”. Both Camal and Akça are bold, fighter women who are committed to the regime.
The story “Camal” idealizes a young woman who supports her husband from the outside of the battlefield, with her endeavors and courage. The second story brings Akça forward as a female role model with her struggle against the stereotyped ideas in Soviet regime.
Agahan Durdiyev’s “Her Mother Objected Akça” and “Camal” are two stories as examples of literary canon which idealize the woman typology that Soviet Regime desired.
Keywords
Turkmen literature, Agahan Durdiyev, canon, literary canon.