TÜRKÇEDE GÖÇÜŞME: TANIM VE TASNİF
(METATHESIS IN TURKISH: DEFINITION AND CLASSIFICATION
)
|
Author
|
:
Serpil ERSÖZ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2018
|
|
Number |
:
7/4
|
|
Page |
:
2189-2203
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4260
|
Özet
Göçüşme, Türkçe sözlükte “Bir kelime içinde birbirini izleyen iki ünsüzün yer değiştirmesi” olarak tanımlanmaktadır. Türkçede pek çok gramer kitabında veya terim sözlüğünde de yerini almıştır. Fakat buna rağmen konuyla ilgili yapılan tanımların ve sınıflandırmaların yeniden gözden geçirilmesi gerektiği fark edilmiştir. Çünkü yapılan tanımlarda “bir kelime içinde”, “sesler arasında” veya “iki ses arasında” şeklindeki açıklamalar öne çıkmaktadır. Halbuki Türkçedeki göçüşmede seslerle birlikte hecelerin ve kelimelerin de yer değiştirdiği tespit edilmiştir. Bu yüzden makalede öncelikle bir göçüşme tanımı yapılmaya çalışılmış, ardından da göçüşmenin türleri, yer değiştiren unsurlara göre sınıflandırılmaya çalışılmıştır.
Buna göre bir söz zincirinde birbirlerine komşu olan ya da olmayan birimlerin (ses, hece, kelime...) bilinçli ya da istemsiz bir şekilde yer değiştirmesidir şeklinde tanımlanan göçüşme 1) Ses Göçüşmesi; 2) Hece Göçüşmesi ve 3) Kelime Göçüşmesi olarak üçe ayrılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Göçüşme, Metatez, Türk Dili, Türkçe.
Abstract
Metathesis is defined as “changing place of two successive consonants in one word” in the Turkish dictionary. It has taken place in many grammar books or in the glossaries of the Turkish language. However, it has been noticed that the definitions and classifications made about the subject should be reviewed. Because the explanations in the form of “in a word”, “between the voices” or “between the two voices” in the definitions come to the forefront. However, it has been found that the syllables and words also change place along with the voices in the metathesis in Turkish. Therefore, it was first tried to define a more comprehensive definition of metathesis, and then to classify the types of metathesis according to the elements that change place.
According to this, the metathesis, for which the definition as consciously or unconsciously changing of place of the units which are adjacent or not adjacent to each other in a word chain (voice, syllable, word...) has been suggested, has been divided into three as 1) Phonetic Metathesis; 2) Syllablic Metathesis and 3) Lexical Metathesis.
Keywords
Metathesis, Turkish Language, Turkish.