ESKİ TÜRKÇE IMIZĠAN- “UYUKLAMAK” FİİLİ VE TÜRKİYE TÜRKÇESİNDEKİ KALINTILARI
(THE VERB IMIZĠAN- "TO DOZE" IN OLD TURKIC AND ITS REPRESENTATIVES IN TURKEY TURKISH
)
|
Author
|
:
Yaşar TOKAY
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/2
|
|
Page |
:
699-712
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4336
|
Özet
Türkçe, ilk dönemlerinden bu yana barındırdığı fiiller ve bu fiillerin kullanımlarıyla ön plana çıkan bir dildir. Türkçede herhangi bir kavram alanına ait yüzlerce fiil kullanılabilir. Bununla birlikte Türkçenin tarihî dönemlerinde yazılan kimi eserlerde tespit edilen fiiller, bugün, Türkiye Türkçesinde ya yaşam alanı bulamamış ya da birçok ses değişikliğinin etkisiyle tanınmaz hâle gelmiştir. Bu yazıda ele alacağımız ımızġan- "uyumak, uyuklamak" fiili de bunlardan biridir.
ımızġan- fiili hakkında kaynaklarda çok fazla bilgi bulunmamakla beraber, sözcüğün yapısının çözülmesine yardımcı olacak kayıtlar da yok değildir. Özellikle Tarama Sözlüğü’nde kaydedilen veriler, fiilin yapısal çözümüne yardımcı olmaktadır.
Bu makalede, ımızġan- fiilinin ımız "Uyuşukluğu anlatan yansıma kök" + +GA- "İsimden fiil yapan ek" + -n- "Dönüşlülük çatı eki" gelişimini gösterdiği ve Türkiye Türkçesindeki mızmız / mızıkçı gibi sözcüklerin ımızġan- fiili ile ilgili bağlantıları üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
ımızġan-, uyuklamak, mızmız, mızıkçı.
Abstract
Turkish which is a language that comes to the forefront with the verbs that they have had since their earliest times and the use of these verbs. In Turkish, hundreds of verbs belonging to any concept domain can be used. However, some verbs are found in works written in the period of Turkish history, today, Turkey Turkish is not found in either Turkish or living space has become unrecognizable under the influence of many sound changes. The verb ımızġan- "to sleep, to doze" we will discuss in this article is one of them.
There is not much information about the verb ımızġan- "to sleep, to doze" in the sources, but there are also records to help solve the structure of the word. Particularly, the data stored in the Tarama Sözlüğü helps in the structural resolution of the verb.
In this article, the verb ımızġan- came from ımız "Reflection root describing drowsiness" + GA- "Inflected verb from noun" + -n- "Reflexivity" and some words like mızmız/mızıkçı are discussed in Turkey Turkish connection with the verb ımızġan-.
Keywords
ımızġan-, to doze, mızmız, mızıkçı.