CEVRÎ, HALL-İ TAHKÎKĀT VE ‘AYNÜ’L-FÜYÛZ ADLI ESERLERİ
(CEVRİ AND HIS WORK CEZİRE-İ MESNEVİ OR AYNÜ’L-FÜYÜZ
)
|
Author
|
:
Gencay ZAVOTÇU
- Simge SAKARYA - Yeliz ALKAYA
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/1
|
|
Page |
:
275-290
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4392
|
Özet
Kaynaklarda iyi bir tahsil gördüğüne dair bilgiler olan ve Ankaralı İsmail Rüsuhi Dede’nin sohbetleri ile Mevlevi tekkelerindeki semâ törenlerine katılan Cevrî şair ve hattât (güzel yazı ustası) olarak tanınmıştır. Güzel yazı yazmadaki yeteneği, onun Divan-ı Hümayun kâtipliği yapmasını ve iyi bir ömür sürmesini sağlamıştır. Devlet büyüklerine yazdığı kitapların karşılığı olarak aldığı câizelerle de minnetsiz bir şekilde yaşamıştır. Kaynaklarda Cevrî’nin tasavvufa da ilgi duyarak Mevlevîlik tarîkatına girdiği belirtilir. Yusuf Sine-çâk’ın Cezîre-i Mesnevi’sine yazdığı Aynü’l-füyûz adlı eseri ile Hall-i Tahkîkāt, şairin Mevleviliğini isbat eden delillerdir. Hall-i Tahkîkāt adlı eseri Mevlânâ’nın Mesnevî’sinden seçtiği 40 beytin şerhi niteliğinde bir eserdir. Aynü’l-Füyûz Mevlevîlik hakkında bilgi vermek, tarîkata yeni girenlere yol göstermek, derviş ve sâliklerin bilmesi ve dikkat etmesi gereken hususları anlatmak için yazılmıştır.
Cevrî’nin Hall-i Tahkîkāt ve Aynü’l-füyûz adlı eserlerini içeren yazma İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, K 600’de kayıtlı olup 82 varaktan ibârettir. Eserin dış kapaktan sonra gelen yedi varağı boştur. İlk üç varakta ait olduğu kütüphane adı, kaşesi ve mührü ile Farsça bazı beyitler vardır. Eser 8. varakta başlayıp 79. varakta sona ermektedir. 80. varak boş olup 81 ve 82. varaklarda Osmanlıca bazı yazılar ve yazıların yanında Arapça rakamlar vardır. 8 ila 79. varaklar arasında yer alan eser yaklaşık 71 varaklık bir hacme sahiptir. Her bir varak a-b yüzü olmak üzere ortalama 35-36 beyitten ibarettir.
Anahtar Kelimeler
Cevrî Hall-i Tahkîkat, Aynü’l-Füyûz, Mevlânâ, Mesnevî, şerh (açıklama).
Abstract
Cevrî, who is mentioned in literary sources as a figure having a proper education, is from İstanbul. Having participated in lectures by İsmail Rüsuhi Dede from Ankara and whirling ceremonies at Mevlevi lodges, Cevrî is recognized as a poet and calligrapher. His talent in calligraphy let him lead a good living and work as a clerk at the Imperial Council. He led an unindebted life through the allowances and presents he received in return for writing books for statesmen. In sources, it is stated that Cevrî had an interest in mysticism and joined Mevlevi Order. His works titled Hall-i Tahkîkat and Aynü’l-Füyûz affirm the poet's affiliation with this Order. Hall-i Tahkîkāt partakes of forty couplets which he chose from Rumi's Mesnevi and explained in five couplets each. Aynü’l-füyûz was written in order to give information about Mevlevî Order, to lead those who newly joined the order and to clarify what dervishes and pilgrims are supposed to know and care about.
Cevrî’s Hall-i Tahkîkāt and Aynü’l-Füyûz are consecutively lined up in the same manuscript. The manuscript which contains both of the works is registered on K 600 in Atatürk Library of Istanbul Metropolitan Municipality and it consists of 82 leaves. Its seven pages following the cover are empty. In the first three leaves, there are the name, stamp and cachet of the library to which it belongs and some couplets in Persian. The work begins in leaf 8 and ends in leaf 79. The 80th leaf is empty and there are somewritings in Ottoman language on the 81st and 82nd leaves and, beside them, some Arabic numbers. The work, which is between 8th and 79th leaves, corresponds to a quantity of about 71 leaves. Each leaf, with a-b sides, consists of 35-36 couplets in average.
Keywords
Cevrî, Hall-iTahkîkat, Aynü’l-Füyûz, Mevlânâ, Mesnevî, explanation.