“HARAM” VE “YASAK” SÖZLERİNİN ANLAM İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
(AN OBSERVATION ON WORDS “HARAM” AND “YASAK”S MEANING RELATIONS
)
|
Author
|
:
Yasin ŞERİFOĞLU
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/1
|
|
Page |
:
122-132
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4399
|
Özet
Türk diliyle oluşturduğumuz din terminolojimiz içinde yer alan haram sözü/kavramı, İslam dininin kabulüyle dilimize Arapçadan geçmiş bir sözdür. Haram sözü, bu duruma bağlı olarak Karahanlı Türkçesi döneminden başlayarak günümüze kadar edebiyat ve ilim dilimizin yanı sıra konuşma dilimizin de söz varlığı içinde kendisine yer bulmuş ve zaman içinde kendi etrafında bir kavram alanı oluşturmuştur. İfade ettiği anlam dikkate alındığında, bir icranın yapılmaması yönündeki muhtevası, Türkiye Türkçesi söz varlığı içindeki yasak sözünü hatırlatmaktadır. Bu bakış açısıyla bu çalışmada; haram sözünün bir taraftan tarihi Türk lehçelerinden günümüze varıncaya kadarki anlam ağı, diğer taraftan Türkiye Türkçesindeki yasak sözüyle anlam münasebeti, bir başka yönüyle de Türkiye Türkçesindeki anlam ağının yaşayan diğer lehçelerdeki anlam ağıyla karşılaştırılması yapılacaktır. Söz konusu kelimenin anlam süreci, kendisinden türetilen sözlerin durumu ve kalıp ifadeler içinde kazandığı mecaz anlamlar, Türkçenin hem farklı dönemler hem de farklı sahalarda yazılmış eserlerden derlenerek oluşturulan sözlükler aracılığıyla takip edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Türkçe, dinî terminoloji, haram, yasak, anlam.
Abstract
Word/concept ‘haram’ which belongs to Turkish languages religious terminology is a word that was transferred to our language from Arabic with the acceptance of Islam. Due to this situation, from Karahanlı Turkish era to the present days, word ’haram’ found a place in our speaking language besides literature and science and with time formed a concept field around itself. If its meaning is considered, its not doing an action content reminds Turkey Turkish word ‘yasak’. With this way of thinking; in this work, while the meaning network of ‘haram’ from historic Turkish dialects to nowadays will be compared, its relation with Turkey Turkish word ‘yasak’ will be observed and meaning network of Turkey Turkish will be compared with other living dialects. Subject words meaning process, situation of words derived from this word, and earned metaphorical meanings in the stereotypes will be followed from the vocabularies that are formed with both different Turkish eras and different fields.
Keywords
Turkish, religious terminology, haram, yasak (forbidden), meaning.