BEDEL’İ NİÇİN BİÇERİZ? ESKİ TÜRKÇEDEN TÜRKİYE TÜRKÇESİNE ÜZMEK, KESMEK VE BİÇMEK FİİLLERİ ÜZERİNE ARTZAMANLI SEMANTİK BİR İNCELEME
(WHY WE CUT THE PRICE? A DIACHRONIC AND SEMANTIC STUDY ABOUT ÜZMEK, KESMEK, BİÇMEK “TO CUT” FROM OLD TURKIC TO TURKEY TURKISH
)
|
Author
|
:
Galip GÜNER
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/1
|
|
Page |
:
28-37
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4447
|
Özet
Kalıplaşmış söz birlikleri olarak deyimler, dilin üreticisi durumundaki milletlerin deneyimlerinden doğan ve çoklukla münferit bir eylemi veya durumu ifade etmek için kullanılan özel yapılardır. Bu özel yapıların kuruluşunda elbette ki kendine mahsus bir takım gramatikal süreçler etkilidir. Deyimin ne olduğu üzerine yerli ve yabancı bilim insanlarınca yüzlerce tanım yapılmıştır ancak bu tanımların ortak özelliği nedir sorusuna verilebilecek cevap ancak deyimin kuruluşunun ve semantik yapısının izahıyla mümkün olur. Öncelikle deyimler birden çok kelimenin bir araya gelmesiyle kurulan yapılardır. İkinci husus deyimin semantik boyutudur ki burada da deyimi oluşturan kelimelerden en az birinin gerçek anlamının dışında kullanılması gerekir. Bu çalışmada bedel biçmek “değer, paha, fiyat belirlemek” deyiminin ortaya çıkışında yatan toplumsal ve gramatikal süreçler Eski Türkçeden günümüze doğru artzamanlı bir bakış açısıyla irdelenecek ve biçmek “1. Belli bir biçim vererek kesmek 2. Dikilecek kumaşı belli bir ölçüye ve modele uygun olarak makasla kesmek” eyleminin değer/pahayla olan ilişkisi aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
biçmek, bedel, deyim, semantik, Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi.
Abstract
The idioms, as stereotypes, are special structures arising from the experiences of the nations that are the producers of language, and are often used to express an individual action or situation. Certain specific grammatical processes are effective in the foundation of these special structures. Hundreds of definitions have been made by local and foreign scientists on what the idiom is. However, the answer to the question of what is the common feature of these definitions is only possible by the explanation of the establishment and semantic structure of the idiom. Firstly, idioms are structures that are formed by a combination of multiple words. The second point is the semantic dimension of the idiom, where it must be used outside the true meaning of at least one of the words that make up the phrase. In this study, emergence of the idiom bedel biç- “value, priceless, price to determine” that used in Turkish will be examined. This is a social and grammatical study and will be carried out from the Old Turkish to the present. Then the verb biç- “to cut” will be highlighted in relation to the price.
Keywords
to cut, price, idiom, semantics, Old Turkic, Turkey, Turkish.