KIRGIZ TÜRKÇESİNDE GRAMERLEŞME VE SÖZCÜKLEŞME ÖRNEĞİ OLARAK emiş~imiş~mış~miş BİÇİMLERİ
(AS A GRAMMATICALIZATION AND LEXICALISATION emiş~imiş~mış~miş FORMS IN KYRGYZ TURKIC
)
|
Author
|
:
Esra Gül KESKİN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/2
|
|
Page |
:
770-789
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4457
|
Özet
Türkçede birçok örneği tespit edilen gramerleşme ve sözcükleşmenin Kırgız Türkçesinde de örnekleri bulunmaktadır. Gramerleşme genel anlamda bir sözcüğün ek hâline gelmesini ve gramatikal bakımdan daha düşük işlev gösteren unsurların daha yoğun gramatikal işleve sahip unsurlar hâline gelmesini ifade ederken sözcükleşmeyse gramerleşmenin ters yönünü, yani bir ekin sözcük hâline gelişini ifade etmektedir. Türkiye Türkçesinde isimleri yüklemleştirme ve basit zamanlı fiillerin birleşik zaman çekimlerini oluşturma gibi görevleri olan i- (e-) ek-fiilinin Kırgız Türkçesinde -miş ekiyle birlikte oluşturduğu imiş~emiş yapısı, bu lehçede benzer kullanımları olmakla birlikte, cümlelerde sözcük olarak da kullanılmaktadır. Ayrıca emiş~imiş şeklinin ekleşmiş biçimi olan -miş de Kırgız Türkçesinde bulunur. Çalışmamızda Kırgız Türkçesinde emiş~imiş~mış~miş biçimlerinin kullanıldığı yapılar incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Kırgız Türkçesi, gramerleşme, sözcükleşme, ek-fiil, -mIş eki.
Abstract
There are many examples of grammaticalization and lexicalizing in Kyrgyz Turkic where many examples are found in Turkic. While grammaticalization generally means that a word becomes suffix and the morphemes that function in a lower grammatical form becomes morphemes with a more intense grammatical function, lexicalization refers to the inverse aspect of grammar, ie, a suffix becomes to the word. The imiş~emiş structure is formed with i- (e-) complementary verb where has functions like changing nouns to verb and creating the compound timed declines of the simple timed verbs in Turkey Turkic and -miş suffix in Kyrgyz Turcic. imiş~emiş is also used as a ord in the phrases, with similar uses in this dialect. -miş, the attached form of emiş~imiş, is also found in the Kyrgyz Turkic. In our study, we will examine the uses of emiş~imiş~mış~miş forms in the Kyrgyz Turkic.
Keywords
Kyrgyz Turcic, grammaticalization, lexicalisation, complementary verb, -mIş suffix.