ARŞÎ DİVANI’NDA FAZLULLAH-I HURÛFÎ İLE İLGİLİ TESPİTLER
(THE FINDINGS ON FAZLULLAH-I HURÛFÎ IN THE ARŞÎ BRANCH OF DIVAN LITERATURE
)
|
Author
|
:
Osman KUFACI
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/3
|
|
Page |
:
1479-1523
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4479
|
Özet
Arşî, 16. yüzyılın sonu ile 17. yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır. Asıl adı ve ailesi hakkında kaynaklarda bir bilgi yoktur. Hurûfîlik inancını benimsemiş bir tekke şairidir. Hurûfî şairlerden Muhîtî’ye (d. 1553-ö. ?) intisap etmiş ve onun dervişi olmuştur. Divan’ında hem dinî hem de din dışı şiirler vardır. Divan’daki şiirlerde Hurûfîlik inancını ele almış, bu inancın prensiplerini dillendirmiş, bu inancı yaymaya, muhataplarına nasihatlerde bulunmaya çalışmıştır.
Hurûfîliğin kurucusu olan ve mensupları tarafından çok kıymet addedilen Fazlullah-ı Hurûfî’nin, bu inancı benimsemiş şairlerce nasıl tavsif edildiğine dair daha önce yapılmış bir çalışmaya tesadüf edilmemiştir. Bu sebeple divan şiiri araştırmaları sahasındaki bu boşluğu doldurmak maksadıyla Hurûfî bir şair olan Arşî’nin Divanı ele alınıp incelenmiştir. Ayrıca bu makale ile Fazlullah-ı Hurûfî hakkında yapılacak daha genel çalışmalara katkı sunmak istenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Fazlullah-ı Hurûfî, Hurûfîlik, Arşî, Arşî Divanı.
Abstract
Arşi lived in the end of the 16th century and in the first half of the 17th centuries. There is no information in the sources about his real name and his family. He is a lodge (Islamic monastery) poet who has embraced the faith of Hurufism. He connected to Muhiti, who is one of the poet of Hurufism and became his dervish. There are both religious and non-religious poems in his Divan. He dealed with the faith of Hurufism, voiced the principles of this belief, tried to spread this belief and advise his interlocutors in his poems in Divan.
No previous study was found on how Fazlullah-i Hurufi, the founder of Hurufism and a very valuable person according to its members, was characterized by poets who embraced this belief. Therefore, this study addressed and analyzed the Divan of Arşi, a Hurufi poet, to fill this gap in divan (Ottoman) poetry research. In addition, the paper aimed at contributing to more general studies on Fazlullah-i Hurufi.
Keywords
Fazlullah-ı Hurufi, Hurufism, Arşi, Divan of Arşi.