DEYİŞBİLİMSEL ÇÖZÜMLEME YÖNTEMİ IŞIĞINDA DÂRENDEVÎ HULÛSÎ EFENDİ DÎVÂNI
(DÎVÂN OF DÂRENDEVÎ HULÛSÎ EFENDİ IN LIGHT OF PHRASEOLOGICAL ANALYSIS METHOD
)
|
Author
|
:
Hulusi EREN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2019
|
|
Number |
:
8/4
|
|
Page |
:
2036-2056
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4579
|
Özet
Yazınsal eserlerin malzemesi olan söz, kastedilen anlamı birden fazla biçimde dile getirebilme imkânı sunar. Böylece sözle birlikte anlamın da zihne ulaşması amaçlanır. Bir tür yazınsal eser olan şiirde, sözcük seçimi ve dizimi şairlerin üsluplarıyla şekillenerek okuyucuya sunulur. Bu bağlamda divan şairleri de tahayyüllerindeki manayı, özgünlüğü elden bırakmadan estetik bir dille sözcüklere dökmeye gayret ederler. Söz konusu durum, divan şiiri örneklerini incelerken biçimsel söylemdeki öznelliği de ele almayı gerektirir. Ancak öteden beri tek yönlü bakış açısıyla genellikle anlam yönünün incelenmesi, divan şiiri örneklerinin şekil ve yapı yönünün göz ardı edilmesine neden olmuştur. Klasik şairlerin yazdıkları manzumeler ve üslûpları deyişbilimsel açıdan detaylı bir şekilde incelendiğinde, onların “nasıl söyledikleri” de ön plana çıkarılmış olur. Zira deyişbilimin sözbilimsel ve anlambilimsel özellikleri ile klasik edebiyatın edebî sanatları arasındaki yakınlık ve benzerlik dikkat çeker. Yine divan şiirindeki kimi kurgusal yinelemelerin de deyişbilimdeki biçimbirimsel yinelemelere karşılık geldiği görülür. Bu çalışmada, klasik şiirin XX. yüzyıldaki temsilcilerinden Dârendevî Hulûsî Efendi’nin Dîvânı’ndaki manzumeler deyişbilimsel açıdan incelenecektir.
Anahtar Kelimeler
Deyişbilim, Divan Şiiri, Dârendevî Hulûsî Efendi Dîvânı.
Abstract
The word, which is the material of literary works, offers the opportunity to express the meaning in more than one way. In this way, making also the meaning reach the mind together with the word is intended. In poetry, which is a kind of literary work, word selection and syntax are presented to the reader being shaped by poets’ styles. In this context, divan poets also try to put the meaning in their imagination into words in an aesthetic language without leaving originality. This situation requires the consideration of subjectivity in formal discourse when examining examples of divan poetry. However, the examination of generally the meaning from a one-way perspective has caused the shape and structure of divan poetry to be ignored. When the verses and styles written by classical poets are examined in detail phraseologically, how they say/express is also highlighted. The reason is that the similarity between the syntactic and semantic features of phraseology and the literary arts of classical literature draw attention. It is also seen that some fictional iterations in divan poetry correspond to the morphemic iterations in phraseology. In this study, the verses in Dîvân of Dârendevî Hulûsî Efendi, one of the representatives of the twentieth century classical poetry, will be examined in terms of phraseology.
Keywords
Stylistics, Divan Poetry, Dârendevî Hulûsî Efendi’s Dîvân.