SENGLAH SÖZLÜĞÜNDEKİ YANLIŞLAR ÜZERİNE
(ON THE WRONGS OF SENGLAH DICTIONARY
)
|
Author
|
:
Farhad RAHİMİ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
9/2
|
|
Page |
:
530-552
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4698
|
Özet
Çağatay Türkçesi, 13. yüzyılın başlarından 20. yüzyılın başlarına kadar kullanılan bir yazı dilidir. Nevayi'nin ölümünden sonra, onun eserlerinin kolayca okunması için, İslam dünyasının her bir köşesinde çeşitli sözlükler yazılmaya başlandı. Genellikle Osmanlı İmparatorluğu, İran, Azerbaycan, Hindistan ve Türkistan’da yazılan ve Türk dilinin gelişmesi tarihi için çok büyük bir değere sahip olan bu sözlükler bir sözlükçülük ekolü oluşturmuştur. İran sahasında da Ali Şir Nevayi'nin eserlerini anlamak üzere birçok Çağatay Türkçesi sözlüğü düzenlenmiştir. Bunlardan bir tanesi Mirza Mehdi Han Esterabadi tarafından H 1172-1173’te (1758-1760) İran’da yazılmış Çağatay Türkçesi-Farsça bir sözlük olan Senglah’tır. Bu çalışmada önce eser, eserin üzerinde yapılan çalışmalar ve el yazması nüshaları hakkında bilgi verilmiş daha sonra Senglah’ta bulunan yanlışlar üzerinde durulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Çağatay Türkçesi, Çağatay Türkçesi Sözlükleri, Nevayi, Sözlük Bilimi, Mirza Mehdi Han Esterabadi, Senglah, İran, 18. yüzyıl.
Abstract
Chagatai Turkish, is a writing language that the Turks continue to use from the beginning of the 13th century until the beginning of the 20th century. After Nevayi's death, various dictionaries began to be written on every corner of the world of Islam, so that his works could easily be read. These dictionaries, written mostly in the Ottoman Empire, Iran, Azerbaijan, India or Turkestan and having a great value for the history of Turkish language development have created a lexicographical schools. Also in the Iran field many Chagatai Turkish dictionaries were arranged to understand the works of Ali Şir Nevayi. One of them is Senglah Chagatai Turkish-Persian dictionary was written by Mirza Mehdi Han Esterabadi in H. 1172-1173 (1758-1760) in Iran. In this study, after was given the information about the work, the works done on it and İts manuscript copies, was emphasized the mistakes in Senglah.
Keywords
Chagatai Turkish, Chagatai Turkish Dictionaries, Nevayi, Lexicography, Mirza Mehdi Han Esterabadi, S