AHMET AĞAOĞLU’NUN PARİS İLMΖEDEBÎ ÇEVRESİ VE FRANSIZ BASININDAKİ FAALİYETLERİ ÜZERİNE (1888-1893)
(AHMET AGAOGLU IN PARIS LITERARY-SCIENTIFIC ENVIRONMENT AND IN FRENCH PRESS (1888-1893)
)
|
Author
|
:
Vilayat QULİYEV
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2020
|
|
Number |
:
9/1
|
|
Page |
:
110-123
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.4746
|
Özet
Ahmet Ağaoğlu (1869-1939), XX. yy.da Türk dünyasının yetiştirdiği ünlü toplum ve siyaset adamı, ansiklopedik bilgiye sahip düşünce önderlerinden biridir. O, Azerbaycan’da - Karabağ’ın merkezi olan Şuşa şehrinde doğmuş, İstanbul’da vefat etmiştir. Paris’teki eğitim yılları ve Malta sürgünü sayılmazsa, 70 yıllık ömrünün yaklaşık olarak ilk yarısını Azerbaycan’da; diğer yarısını da ikinci vatan saydığı Türkiye’de -önce Osmanlı devletinde, sonra ise Cumhuriyet Türkiyesinde- geçirmiştir. Hayatının iki döneminde de üretken ve entelektüel bir şahsiyet olarak tanınmış; gazeteci-yazar, editör, milletvekili, üniversite profesörü, liberal görüşlü bir siyaset adamı, eğitimci yönleriyle dikkat çekmiş, çok sayıda eser yazıp yayımlamış, Türkçülüğün önderlerinden biri olarak kabul edilmiştir.
A. Ağaoğlu’nun entelektüel bir aydın olarak yetişmesinde Fransa’da geçirdiği yılların (1888-1893) önemli katkısı olmuştur. O, Fransa’da College de Franc’da humanitar (sosyal bilimler), Sorbonna Üniversitesi’nde de Hukuk eğitimi almıştır. Jön Türkler (Genç Türkler) cereyanı olarak da bilinen İttihad ve Terakki Cemiyeti ile ilk ilişkilerini de Paris’te iken kurmuş, dünya görüşünde ciddi değişiklikler olmuş, toplumsal-siyasi ve milli-manevi bakışları netleşmiştir.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Bey Ağaoğlu, College de Franc, Sorbonna Üniversitesi, Fransız basını, Oryantalistlerin Uluslararası Londra kongresi, Genc Türkler.
Abstract
Ahmet Agaoglu (1869-1939) is one of the prominent public and political figures, as well as a great thinker and encyclopaedist of the Turkic world in the XX century. He was born in the center of Karabakh, Shusha city and passed away in Istanbul. With exception of his educational years in Paris and exile in Malta, A. Agaoglu spent approximately half of his 70-year life in Azerbaijan, and the other half in his second homeland Turkey - initially in the Ottoman Empire and then in the Republic of Turkey. He was known as one of the founders of Turkicism, published numerous books, has worked in both countries as an intellectual with a wide creative field - publicist, newspaper editor, member of Parliament, university professor, liberal politician, enlightener.
The years spent in France (1888-1893) played an important role in the intellectual development of A. Agaoglu. Here, in College de France he studied humanitarian, and received the law degree in Sorbonne University. His first connections with “Young Turks” movement - the Foundation of Union and Progress were made in Paris, and there the significant changes occurred in his outlook, socio-political and national-moral views.
Keywords
Ahmet Agaev (Agaoglu), College de France, Sorbonne University, journals of France, International Con