BATI SANATINDA TOMRİS HAN
(TOMYRIS KHAN IN WESTERN ART
)
|
Author
|
:
Mustafa ŞAHİN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/1
|
|
Page |
:
1-17
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5217
|
Özet
Bu makalede, Herodot tarafından anlatılan ünlü kadın komutan Tomris Han’ın Batı betim sanatında konu edilmesi ele alınmaktadır. Pers İmparatorluğunun kurucu olan Büyük Kyros’un son savaşı Massagetae/Saka/İskit Kraliçesi Tomris Han ile olmuş ve savaşın sonunda Kyros yenilmiş, savaş meydanında öldürülerek başı kesilerek bedeninden ayrılmıştır. Kadının intikamı şeklinde yorumlanan bu olay özellikle Rönesans’tan başlayarak betim sanatının konularından birisi olmuştur. Peter Paul Rubens (1577-1640), Francesco Allegrini (1587-1663), François Ragot'un (1638-1670), Gustave Moreau (1826-1898) gibi çok sayıda farklı sanatçı tarafından resmedilen Tomris Han, Batı Sanatında kadının gücü, adaletin sembolü olarak görülmüştür. Makalede ressam veya heykeltıraşlar tarafından yapılan Tomris Han konulu çalışmalar tanıtılacaktır. Herodot, Pers Akhaimenid İmparatorluğu'nun ilk kralı olan Büyük Kyros'un yaklaşık MÖ 530 civarında Hazar Denizi'nin doğusunda İskit / Saka etnik grubu olan Massagetae Kraliçesi Tomris tarafından öldürülmesini, sonrasında ise başını gövdesinden ayırarak, ant içtiği gibi, içi kan dolu bir tuluma batırmasını en ince detaylarına kadar anlatmaktadır. Bu hikâye Tomris’i, özellikle Rönesans ve sonrasında, Batı sanatının önemli kadın karakterlerinden birisi hâline getirmiş ve “kadının gücünü” diğer bir ifade ile “feminizmi” temsil eden bir ikon hâline dönüştürmüştür. Bu konunun Rönesans Avrupası’nda çok sayıda tekrarlanması Tomris Han’ın kişiliğinde kadını, hakkın ve adaletin tecellisinin bir sembolü hâline getirmiştir. Ülkemizde Tomris Han’ın yaşayıp yaşamadığı veya mitolojik bir karakter olup olmadığı tartışılsa da Batı Dünyası, kadının cesareti ve gücünün bir simgesi olarak Tomris Hanı sevip saygı duymakta ve hâlâ hayranlıkla değişik ortamlarda adını ölümsüzleştirmeye çalışmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Tomris, ikonografi, Rönesans, resim sanatı, Kyros, Tomris.
Abstract
In this article, the subject of the famous female commander Tomyris Han, narrated by Herodotus, in the Western painting art is discussed. The last battle of Cyrus the Great, the founder of the Persian Empire, was with Massagetae / Saka / Scythian Queen Tomyris Khan and at the end of the war Cyros was defeated, killed on the battlefield and his head separated from his body This event, interpreted as the revenge of the woman, has been one of the figurative art subjects, especially starting from the Renaissance. Depicted by many different artists such as Peter Paul Rubens (1577-1640), Francesco Allegrini (1587-1663), François Ragot (1638-1670), Gustave Moreau (1826-1898), Tomyris Khan has been seen as a symbol of the power of women and justice in Western Art. In the article, works on Tomyris Khan by painters or sculptors will be introduced Herodotus tells that Cyrus the Great, the first king of the Persian Achaemenid Empire, was killed by Queen Tomyris of the Massagetae, a Scythian / Saka ethnic group, in the east of the Caspian Sea around 530 BC, after which she separated his head from his body. Herodotus tells in detail how Tomyris Khan dips Kyros into a blood-filled leather bottle as she swore to do. This story made Tomyris one of the important female characters of the Western art, especially in the Renaissance and afterward, and turned Tomyris into an icon representing "the power of women", in other words, "feminism". Many repetitions of this issue in Renaissance Europe made the woman a symbol of the manifestation of justice in the personality of Tomyris Khan. Although it is still debated in Turkey whether Tomyris Khan actually lived or whether it is a mythological character, the Western World loves and respects Tomyris Khan as a symbol of women's courage and power, and still tries to immortalize her name in different art branches with admiration.
Keywords
Tomyris, iconography, Renaissance, painting art, Kyros, Tomris.