AZERBAYCAN MİLLÎ ŞAİRİ AHMET CEVAT’IN ŞİİRLERİNDE TÜRKİYE
(TURKEY IN THE POEMS OF AZERBAIJAN’S NATIONAL POET AHMET CEVAT
)
|
Author
|
:
İrfan Murat YILDIRIM
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/1
|
|
Page |
:
179-191
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5245
|
Özet
Ahmet Cevat 1892-1937 yılları arasında yaşamış ve Stalin dönemi kurbanlarından binlerce aydından biri, Azerbaycanlı bir Türk şairidir. Türkiye’deki millî edebiyat ve Türkçülük fikirlerinden etkilenen sanatçı Azerbaycan’daki millî romantik edebiyat ekolünün en önemli temsilcilerinden biri olmuştur. Ahmet Cevat, o dönem Azerbaycan’da giderek hız kazanan yenileşme hareketlerinin içerisindedir. Onu diğer şairlerden ayıran yön ise Azerbaycan istiklaline ve 28 Mayıs 1918’de Azerbaycan’da devlet kuracak olan millî ruhun duygularına tercüman olmasıdır.
Türkiye’deki millî edebiyat cereyanının ve Türkçülük fikirlerinin tesiri altında bulunan Ahmet Cevat, 1914-1918 yılları arasında Kafkasya ve Azerbaycan ve -kısmen de- Türkiye’deki her hareketi yaşar, her gelişmeden etkilenir ve bunları şiirine yansıtır. Bu bakımdan Ahmet Cevat’ı okumak; bir anlamda Azerbaycan Türkünün bu yıllardaki ümitlerini, millî heyecanlarını, duygularını tanımak, öğrenmek demektir.
Ahmet Cevat’ın şiirlerinde Turan düşüncesi ve Türkiye önemli bir yer tutar. Türkiye’deki siyasi ve sosyal hareketleri de yakından takip eden sanatçı şiirlerinde bunlara yer vermiş hatta şiirlerinin önemli kısmını Türkiye ve Turan fikirlerine ayırmıştır. A. Cevat, 1912 Balkan Savaşı sırasında İstanbul’da teşkil edilen Kafkas gönüllü kıtası mensubu olarak Trakya cephesinde, yine Nuri Paşa komutasında Bakü’yü İngiliz işgalinden kurtarmak için Azerbaycan’a giren Kafkas İslam Ordusuna destek için oluşturulan gönüllü birlikleriyle birlikte savaşmıştır. Türkiye sevgisi ve Türkçü fikirlerinden dolayı kurşuna dizilerek öldürülen şair Azerbaycan’da olduğu kadar Türkiye’de de tanınmakta ve sevilmektedir. Azerbaycan Cumhuriyeti’nin millî marşının da sözleri sanatçıya aittir.
Anahtar Kelimeler
Ahmet Cevat, Selam Türkün Bayrağına, Azerbaycan Millî Marşı, Azerbaycan Millî Edebiyatı.
Abstract
Ahmet Cevat is an Azerbaijani Turkish poet who lived between 1892-1937, and one of the thousands of intellectuals who fell victim to the Stalin-era. The artist influenced by the national literature and Turkism ideas in Turkey, has been one of the most important figures of romantic national literature in Azerbaijan. Ahmet Cevat was a part of the reformation movements that gained momentum in Azerbaijan at that period. The aspect that distinguishes him from other poets is that he verbalizes Azerbaijan’s independence and the national spirit that will establish a state in Azerbaijan on May 28, 1918.
Under the influence of national literature movement and Turkism ideas in Turkey, Ahmet Cevat has been involved with every movement and affected by every development in Caucasus, Azerbaijan -and partially in Turkey- between the years of 1914-1918, and reflected these in his poetry. In this respect, reading Ahmet Cevat means to know and learn the hopes, national fervour, and feelings of the Azerbaijani Turks in these years.
Turan idea and Turkey hold an important place in Ahmet Cevat’s poetry. The artist closely followed the political and social movements in Turkey, and gave them a place in his poetry. Moreover, he dedicated an important part of his poetry to Turkey and Turan ideas. A. Cevat, as a member of the Caucasus volunteer troop formed in Istanbul during the 1912 Balkan War, fought on the Thrace front. Again under the command of Nuri Pasha, he fought together with the volunteer units formed to support the Islamic Army of the Caucasus, which entered Azerbaijan to save Baku from the British occupation. The poet, who is recognized and loved in Turkey as well as Azerbaijan, was executed by firing squad in consequence of his love for Turkey and his Turkist ideas. The lyrics of the national anthem of the Republic of Azerbaijan also belong to the artist.
Keywords
Ahmet Cevat, Selam Türkün Bayrağına, Azerbaijan National Anthem, Azerbaijan National Literature.