TÜRKLERDE HİTABET: ORHUN YAZITLARI, DİVANU LUGAT-İT TÜRK VE NUTUK
(ORATORY IN TURKS: ORKHUN INSCRIPTIONS, DİVANU LUGAT-İT TÜRK VE NUTUK
)
|
Author
|
:
Şükrü ÖZEN
- Zekerya BATUR
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/2
|
|
Page |
:
413-431
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5285
|
Özet
Hitabet, tarihin eski dönemlerinden bu zamana toplumları etkisi altına alan ve onları istenilen yöne sevk eden bir edebî tür olmuştur. Türk tarihine de bakıldığında kültüre ait ilk yazılı metinlerden bu yana hitabet; toplumsal yapılanma, dayanışma, dikkat çekme, uyarma, bilgilendirme gibi amaçlarla tercih edilmiştir. Buradan yola çıkarak çalışmanın amacı Orhun Yazıtları, Divanu Lugat-it Türk ve Nutuk adlı eserleri hitabet özellikleri açısından karşılaştırıp değerlendirmektir. Araştırmada betimsel yöntem izlenmiş olup tarama tekniğine başvurulmuştur. Hitabet tekniğinin özellikleri çeşitli kaynaklardan yararlanılarak, üç alan uzmanının da görüşü alınıp oluşturulmuştur. Veri toplamada Orhun Yazıtları, Divanu Lugat-it Türk ve Nutuk adlı eserler kaynaklık etmiştir. Hitabetin sahip olması gereken altı özellik adı geçen üç eserde taranmış, elde edilen bulgular karşılaştırmalı olarak yorumlanmıştır. Orhun Yazıtları ve Nutuk’un birer hitabet türü eser olduğu, Divanu Lugat-it Türk’ün de hitabet özellikleri taşıdığı sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Divanu Lugat-it Türk, Nutuk, Orhun Yazıtları, hitabet, konuşma.
Abstract
Oratory has been a literary genre that influenced societies from ancient times to this time and directed them to the desired direction. When we look at Turkish history, rhetoric since the first written texts of the culture; it has been preferred for purposes such as social structuring, solidarity, attention, warning and informing. Based on this, the aim of the study is to compare and evaluate the works named Orkhun Inscriptions, Divanu Lugat-it Türk and Nutuk in terms of their oratory features. In the research, descriptive method was followed and scanning technique was used. Features of rhetoric technique; It was created by benefiting from various sources and taking the opinions of all three field experts. In data collection; Orkhon Inscriptions, Divanu Lugat-it Türk and Nutuk were the sources. The six characteristics that oratory should have were scanned in the three works mentioned and the findings obtained were interpreted comparatively. It was concluded that the Orkhun Inscriptions and Nutuk were works of rhetoric, and that Divanu Lugat-it Türk also had rhetorical features.
Keywords
Divanu Lugat-it Türk, Nutuk, Orkhun Inscriptions, oratory, speaking.