BİR ŞİİR ŞERHİ: YUNUS’UN DÜNYASINDA DERVİŞ KİMLİĞİ
(AN EXPLANATION OF POET: DERVIS IDENTITY IN YUNUS'S WORLD
)
|
Author
|
:
Cafer ÖZDEMİR
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/2
|
|
Page |
:
563-577
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5290
|
Özet
Yunus Emre, Anadolu Türk tasavvuf edebiyatının kurucusu ve güçlü bir temsilcisidir. Ortaya koyduğu coşkulu şiirleri ile 13. yüzyıldan günümüze Anadolu’da yaşayan mutasavvıfların büyük çoğunluğunu etkilemiştir. Dinî-tasavvufi konuları kendine has üslûbu ile ortaya koyan bu büyük şairin şiirleri sade bir dil ile kaleme alındığı için tekkelerde ilahi olarak okunmuş ve tasavvuf yolcularına ilham kaynağı olmuştur. Yunus Emre’nin şiirleri incelendiğinde bazı tasavvufi kavramları sıklıkla zikrettiği görülür. Bunlardan biri de tasavvuf yolcusu anlamında kullanılan “derviş” kelimesidir. Talip, salik ve mürit kelimeleriyle aynı anlama gelse de o, derviş kelimesini tercih etmektedir. Bunun nedeni derviş kelimesi ile ilahî aşk kavramlarını özdeşleştirmesidir. Dervişlerin niteliklerini onun üzerinde şiirde dile getiren Yunus Emre, okuyucularına ayrıntılı bir derviş portresi çizmekte ve bu kişilerin özelliklerini tasavvuf yolunun ilkeleri bağlamında ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Yunus Emre’nin dervişlerin niteliklerini dile getirdiği bir şiiri tasavvuf yolcularının temel özellikleri ve şairin bakış açısı bağlamında değerlendirilmiştir. Bazı kavramların daha iyi anlaşılması için diğer şiirlerinden örnekler de verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Yunus Emre, derviş, tasavvuf yolcusu, kimlik.
Abstract
Yunus Emre is the founder and a powerful representative of Anatolian Turkish Sufi literature. His enthusiastic poems have influenced the majority of Sufis living in Anatolia since the 13th century. The poems of this great poet who put forward religious-mystical issues in his unique style were written in a plain language and were read as hymns in Tekke and inspired travelers of Sufism. When Yunus Emre's poems are examined, it is seen that he frequently mentions some mystical concepts. One of them is the word "dervish", which is used to mean a traveler of Sufism. Even though it means the same as talip, salik and mürit, he prefers the word dervish. The reason for this is that he identifies the word dervish with the concepts of divine love. Expressing the qualities of dervishes in his poem, Yunus Emre draws a detailed dervish portrait for his readers and reveals the characteristics of these people in the context of the principles of the Sufism. In this study, a poem by Yunus Emre, expressing the qualities of dervishes, was evaluated in the context of the basic characteristics of travelers of Sufism and the poet's point of view. Examples from other poems were also given to understand some concepts better.
Keywords
Yunus Emre, dervish, traveler of Sufism, identity.