GELENEKSEL TÖREN KEŞKEĞİNİN TÜRK GASTRONOMİSİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ
(THE PLACE AND IMPORTANCE OF TRADITIONAL CEREMONIAL KESHKEK IN TURKISH GASTRONOMY
)
|
Author
|
:
İbrahim ÇEKİÇ
- Ali ÖZKAN
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2022
|
|
Number |
:
11/1
|
|
Page |
:
422-435
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5304
|
Özet
Türk mutfağının en önemli bileşenlerinden biri olan keşkek, fiziksel varlığının etrafında çok sayıda sosyal algı ve pratiği şekillendiren bir kültür ögesidir. Geçmişten günümüze on dört ayrı toplumsal organizasyonun merkezinde yer alan bu kültür ögesi, söz konusu özelliklerinden dolayı 2011 yılında UNESCO tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine dâhil edilmiştir. Bu çalışma keşkeğin somut olmayan kültürel yönünü belirlemek ve kayıt altına almak amacıyla tasarlanmıştır. Çalışma kapsamında ilk olarak konu ile ilgili mevcut alan yazın ayrıntılı bir şekilde incelenmiş; ardından somut olmayan kültürel miras aktarıcıları ile derinlemesine mülakat yapılmıştır. Yapılan mülakatlar sonucunda elde edilen veriler, ilişkili oldukları törenler bazında sınıflandırılarak değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Yapılan değerlendirmeler sonucunda keşkek yemeğinin sözlü kültür ürünlerinden, gösteri sanatlarına; nişan, düğün, doğum, nevruz gibi ritüeller ve şölenlerden, doğa ve evrenle ilgili bilgi ve uygulamalara kadar toplumsal hayatın hemen hemen her kesitinde belirleyici bir rol üstlendiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Keşkek, tören keşkeği, gastronomi, kültür.
Abstract
Keshkek, one of the most important components of Turkish cuisine, is a cultural element that shapes many social perceptions and practices around its physical existence. This cultural element, which has been at the center of 14 different social organizations from past to present, was included in the Intangible Cultural Heritage list by UNESCO in 2011 due to its characteristics. This study is designed to determine and record the intangible cultural aspect of the keshkek. Within the scope of the study, firstly, the current literature on the subject was examined in detail; then, in-depth interviews were made with intangible cultural heritage transmitters. The data obtained as a result of the interviews were classified on the basis of the ceremonies with which they were associated and subjected to evaluation. As a result of evaluations, from oral culture products of Keshkek food to performing arts; It has been determined that it plays a decisive role in almost every section of social life, from rituals and feasts such as engagements, weddings, births, and newroz to knowledge and practices related to nature and the universe.
Keywords
Keshkek, ceremonial keshkek, gastronomy, culture.