MARDİN’DE UMAY KÜLTÜ
(UMAY CULT IN MARDIN
)
|
Author
|
:
Şakire BALIKÇI
- Bedlihan ŞİMDİ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2021
|
|
Number |
:
10/4
|
|
Page |
:
1393-1411
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5354
|
Özet
Umay, Türk kültürünün en eski devirlerinden günümüze değin dişil ve güçlü bir sembol olarak varlığını korumaktadır. Çalışma sahasını teşkil eden Mardin, bu açıdan zengin bir anlatı geleneğine sahip özel kentlerden biridir. Çalışmada geçen Sıtti Radviye, Sıtti Nefise, Mort Şmuni, Şeyh Lıbben Türbesi ve etraflarında gelişen efsane ve memoratlar değerlendirildiğinde Umay kültünün bariz bir şekilde izlerine ulaşmak mümkün olmuştur. Bu durum şehir halkının ritüel ve pratiklerinde de yaşamaya devam eder. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı Umay ruhunun günümüzdeki izlerini sözlü kültürün önemli ölçüde zenginliğini koruduğu Mardin sahasında tespit etmek ve varılan sonuçlar değerlendirilerek Umay kültünü bünyesinde barındıran dişi/ muhafazakâr kültür ve geleneksel halkbilimi unsurlarının varlığına dikkat çekmektir. Çalışma on dört kaynak kişiyle mülakat yöntemi uygulanarak gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Umay, Mardin, Sıtti Radviye, Türbe, Efsane, Memorat.
Abstract
Umay which has existed as a female and powerful symbol since the earliest times of Turkish culture. Mardin where constitutes the working area, is one of the special cities that has a rich narrative tradition in this respect. It is possible to reach the obvious traces of Umay Cult, when Sıtti Radviye, Şeyh Lıbben, Mor Şmuni, shrine and the legends/memories formed around them are evaluated. This situation also continues to be experienced in the rituals and practices of the townsfolk. In this context, main purpose of the study is; it is to determine the traces of Umay soul at the present in the field of Mardin where considerabey preserves verbal culture wealth and to remark presence of female/consevative and traditional folklore elements by evoluation the results. The study was based on interviewed with fourteen resource persons.
Keywords
Umay, Mardin, Sıtti Radviye, Tomb, Legend, Memory.