“MUŇLUK VE ZARLIK” DESTANIYLA “ÇEMBER HAS GÜZEL” VE “ÜÇ BACI” MASALLARINDAKİ BENZERLİKLER
(COMMON ELEMENTS IN THE TALES "ÇEMBER HAS GÜZEL" AND "ÜÇ BACI" WITH MUŇLUK AND ZARLIK EPIC
)
|
Author
|
:
Şule GÜMÜŞ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2022
|
|
Number |
:
11/2
|
|
Page |
:
644-656
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5454
|
Özet
Ortak geçmişe sahip olan kardeş boylar, dünyanın farklı coğrafyalarında birbirinden bağımsız olarak aynı kültürel kodları, inanç değerlerini ve motifleri içeren anlatılar ortaya koyabilmektedirler.
Bu çalışma, ortak kültürel yapının benzer anlatıları meydana getirdiğini savunmaktadır. Burada aynı kültüre, Türk kültürüne mensup bulunan iki Türk boyuna ait üç farklı anlatıda yer alan ortak epizot ve motif yapısı değerlendirildi. Bu anlatılardan ilki Kırgız Türklerine ait olan, arkaik unsurlarla örülü “Muňluk ve Zarlık” destanıdır. Diğerleri ise Türkiye Türklerine ait olan, Türklerin mitolojik inanç değerlerini de bünyesinde barındıran “Çember Has Güzel” masalı ile “Üç Bacı” adlı masallardır. Farklı coğrafyalarda üretilen bu anlatılar, Türklerin mitolojik inanç sisteminde ve toplumsal yaşamında yer alan unsurları benzer hatta aynı kurguyla ele alması bakımından dikkate değerdir. Bu makale ile karşılaştırmalı edebiyat ve Türk dünyası üzerine yapılan çalışmalara yenisi eklenecek, bu çalışma alanlarındaki örneklerin çeşitliliği artacaktır.
Anahtar Kelimeler
Karşılaştırmalı edebiyat, Muňluk ve Zarlık, Çember Has Güzel, Üç Bacı, motif, epizot.
Abstract
Sibling tribes with a common history can produce narratives containing the same cultural codes, belief values and motifs independently of each other in different geographies of the world.
This study argues that the common cultural structure creates similar narratives. It will analyze the common episodic and motif structure in three different narratives of the same culture, Turkish culture, belonging to two Turkish tribes. The first of these narratives is the epic "Muňluk and Zarlık", which belongs to Kyrgyz Turks and is woven with archaic elements. The others are the fairy tales "Çember Has Güzel" and "Üç Bacı", both of which belong to the Turks of Turkey and also include the mythological belief values of Turks. These narratives, produced in different geographies, are remarkable in that they treat the elements in the mythological belief system and social life of Turks with similar or even the same fiction.
This article will be one of the contribution on comparative literature of Turkic world with its diversity of examples in this fields.
Keywords
Comparative literature, Muňluk and Zarlık, Çember Has Güzel, Üç Bacı, motif, epidode.