TÜRKÇE DERS KİTABINDAKİ HİKÂYE EDİCİ METİNLERİN BETİMLEYİCİ UNSURLAR AÇISINDAN İNCELENMESİ
(ANALYZING THE NARRATIVE TEXTS IN TURKISH COURSEBOOK IN TERMS OF DESCRIPTIVE EXPRESSION ELEMENTS
)
|
Author
|
:
Aydın ÖNAL
- Cem Şems TÜMER
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2022
|
|
Number |
:
11/3
|
|
Page |
:
1176-1192
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5495
|
Özet
Türkçe 8.sınıf ders kitabındaki hikâye edici metinlerdeki betimleme unsurlarını belirlemeye yönelik çalışma, doküman analizi deseniyle kurgulanmıştır. Araştırmanın verisini oluşturan hikâye edici metinlerde betimleme unsurlarının nasıl ele alındığını belirlemek için betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bu çerçevede belirlenen betimleme unsurları; betimleme türlerine, betimlenen unsurlara, betimleme sürecinde kullanılan duyulara, söz sanatlarına ve dilsel yapıla göre kodlanıp sınıflandırılmıştır. Çalışma sonucunda, hikâye edici metinlerde bir veya birden fazla betimleme türünün olduğuna ulaşılmıştır. Bu betimleme türleri içerisinde açıklayıcı ve sanatsal betimlemelerin ön plana çıktığı anlaşılmıştır. Ruhsal betimlerin ise daha az olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra açıklayıcı betimlemelerde en fazla kişilerin tasvirinin yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde ruhsal betimlemelerde de kişiler dışında başka bir unsurun tasvirinin yapılmadığına ulaşılmıştır. Sanatsal betimlemelerde ise daha çok varlıkların tasvir edildiği, diğer unsurların daha az betimlendiği tespit edilmiştir. Bu haliyle de betimleyici anlatımın oluşmasında önemli olan unsurların betimleme türleri içerisinde dengeli dağılmadığı varılan sonuçlar arasındadır.
Anahtar Kelimeler
Türkçe ders kitabı, anlatım biçimleri, ortaokul, betimleyici anlatım, hikâye edici metinler.
Abstract
The study analyzing the narrative texts in 8th grade Turkish coursebook in terms of descriptive narrative elements was carried out in document analysis design. The descriptive analysis technique was used for determining how descriptive elements were discussed in the narrative texts that created the data of the study. The descriptive elements determined within this framework were coded and categorized according to the description types, described elements, senses used in the description process, the rhetoric and the linguistic structure. It was concluded at the end of the study that there were one or more types of description in narrative texts. It was understood that descriptive and artistic descriptions were prominent among these description types. The psychological descriptions were determined to be less. Furthermore, it was concluded that individuals were mostly described in explanatory descriptions. Similarly, it was noticed that no other element rather than individuals were described in psychological descriptions. It was determined for artistic descriptions that things were described more and other elements were less. In conclusion, it was identified that both the description types and the descriptive narrative elements were not distributed evenly and sufficiently in texts.
Keywords
Turkish course book, expression styles, secondary school, escriptive expression, narrative texts.