NEVRES-İ KADÎM DİVANI’NDA MAKAM VE USULLERE DAİR YAZILMIŞ BİR MANZUMENİN MEVLEVİ AYİNİ BAĞLAMINDA İNCELENMESİ
(AN INVESTIGATION OF A WRITTEN POEM CONCERNING TUNE AND TEMPOS IN THE NEVRES-I KADİM DİVAN IN THE CONTEXT OF THE MEVLEVİ RITUAL
)
|
Author
|
:
Ogün PEÇENEK
- Metin AKKUŞ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2022
|
|
Number |
:
11/4
|
|
Page |
:
1424-1436
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.5575
|
Özet
Musiki, insanın duygu ve düşüncelerinin seslerle ifade edildiği bir sanattır. Türklerin musiki ile tanışması milattan öncesine kadar uzanır. Osmanlı Dönemi boyunca Türk musikisi ve icracılar, padişahtan devletin en alt kademelerine kadar herkesçe sevilmiş, takdir edilmiş ve desteklenmiştir. Bu vesileyle birçok bestekâr yetişmiş ve musiki sistemli bir hâle gelmiştir. Makam ve usul, Türk musikisine kimlik kazandıran sistemi ifade eder. Çok sayıda makamın kullanılması, her türlü beşerî duygunun farklı şekillerde bir ifadesidir. Musiki, klasik Türk edebiyatı şairlerinin faydalandığı kaynaklardan olmasıyla birlikte şairlerin çoğunun bu sanatın üstadı olması dikkate değerdir. 18. yüzyılda yaşamış Nevres-i Kadim’in de kıta-i kebire nazım şekliyle yazdığı bir manzumesinde, yoğun olarak kullandığı makam ve usule ilişkin terimlerin Mevlevilikle ilgili olduğu görülmüştür. Bu makalede amaç, makam ve usullerden hareketle söz konusu şiiri Mevlevi ayini bağlamında incelemektir. Bu maksatla tasavvuf terminolojisinden faydalanılmış, şiirler bu doğrultuda açıklanmıştır. Bu çalışmayla şiir-musiki ilişkisine dair alanyazına katkıda bulunulması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Musiki, klasik Türk musikisi, klasik Türk edebiyatı, Nevres-i Kadim, makam, usul.
Abstract
Music is an art in which people's feelings and thoughts are expressed with sounds. The acquaintance of the Turks with music dates back to B.C. During the Ottoman period, Turkish music and performers were loved, appreciated and supported by everyone from the sultan to the lowest levels of the state. On this occasion, many composers have been trained and music has become systematic. Tune and usul tempo to the system that gives identity to Turkish music. The use of a large number of authorities is an expression of all kinds of human feelings in different ways. Makam and usul references to the system that gives identity to Turkish music. The use of a large number of tune is an expression of all kinds of human feelings in different ways. Although music is one of the sources used by the poets of classical Turkish literature, it is noteworthy that most of the poets are masters of this art. In a poem written by Nevres-i Kadim, who lived in the 18th century, in kıtaikebire form, it was seen that the terms related to the tune and tempos, which he used extensively, were related to Mevlevi. The aim of this article is to examine the poem in question in the context of the Mevlevi rite based on the tune and tempos. For this purpose, Sufi terminology was used and the poems were explained in this direction. It is believed that this work contributed to the literature on the relationship between poetry and music.
Keywords
Music, classical Turkish music, classical Turkish literature, Nevres-i Kadim, tune, tempo.