HİKMET GELENEĞİNDE YAZILMIŞ KISSA-I HAZRET-İ İSMĀ‘ÍL
(ISHMAEL’S PARABLES WRITTEN IN YASAWI TRADITION
)
|
Author
|
:
Label
|
Label
|
|
Type |
:
Other
|
|
Printing Year |
:
2016
|
|
Number |
:
5/1
|
|
Page |
:
189-225
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.584
|
Özet
Peygamber kıssaları; peygamberlerin tarihî, menkıbevi ve manevi şahsiyetlerini anlatan genellikle yaşanılan olaylardan ibret ve öğüt alınması için halkın anlayacağı sadelikte yazılan, tarihî ve mitolojik unsurlar ihtiva eden ürünlerdir. Bu kıssalar arasında Hz. İsmail kıssası, Türk halk edebiyatında çeşitli destanlar hâlinde kaleme alınırken; Klasik Türk Edebiyatı’nda da manzum ve mensur eserlerde söz konusu edilmiştir. Hz. İsmail, Türk edebiyatında doğumundan başlayarak çocukluğu, gençliği ve peygamberliği gibi yönleriyle ele alınmıştır. Makalemize konu olan Hz. İsmail kıssasında, Yesevîlik geleneğinin önemli temsilcilerinden Kul Süleyman, Hz. İsmail’in kurban edilmesi hadisesini tasavvuf ve hikmet geleneği içinde yorumlamış; hüzünlü ve ibret verici biçimde dile getirmiştir. Bu makalede, Çağatay Türkçesinde hikmet tarzında yazılmış bu manzumenin çevrim yazılı metni, günümüz Türkçesine aktarımı, gramer dizini, sözlüğü hazırlanmış; kıssada geçen şahsiyetler hakkında kısa bilgiler verilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Çağatay Türkçesi, Hikmet Geleneği, Kısâs-ı Enbiyâ, Ķıŝŝa-ı Ģażret-i İsmā‘íl.
Abstract
Prophet parables are works giving history and mythology knowledge written in a simple way that people can understand in order to be gotten advice and warning from generally true stories telling the life, legends (mankiba) and spiritual personalities of prophets. While parables of Ishmael, among these parables, are being ground out as various epics in Turkish Folk Literature, they have been subjects of poetic and prosaic works in Classical Turkish Literature. Ishmael has been delt with by the some aspects of his like childhood starting from his birth, youth and prophecy. Kul Süleyman, one of the important representatives of Yassawi tradition, interpreted the immolation event of Ishmael in the context of sufism and hikmet way, uttered sadly and exemplary in the poem subjected to this article titled as Ķıŝŝa-ı Ģażret-i İsmā‘íl. In this study, it is aimed to prepare a transcription and translation into Turkish, a grammatical index, a dictionary of this poem written by way of hikmet in Chagatai Turkish and give brief information about the people mentioned.
Keywords
Chagatai Turkish, Hikmet Tradition, Kısâs-ı Enbiyâ, Ķıŝŝa-ı Ģażret-i İsmā‘íl.