GİRESUN YÖRESİ KEMENÇECİLİK GELENEĞİNDE MİZAHİ DESTANLAR
(HUMOROUS EPICS AT TRADITION OF KEMENÇECİLİK IN GİRESUN REGION
)
|
Author
|
:
Abonoz KÜÇÜK
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2016
|
|
Number |
:
5/2
|
|
Page |
:
890-903
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.656
|
Özet
Giresun yöresi kemençecilik geleneği, âşıklık geleneğiyle icra mantığı, tekniği, ortamı ve bağlı bulunduğu kültür dairesi gibi açılardan benzer özellikler göstermektedir. Sadece kullanılan müzik aleti ile bazı geleneksel özelliklerde farklılıklar göze çarpmaktadır. İki gelenek arasındaki bu sıkı ilişki şekil, tür bağlamında benzer özelliklere sahip ürünlerin ortaya konulması sonucunu da doğurmuştur. Âşıklık geleneğinin önde gelen türlerinden birisi de “destan”dır. Kemençecilik geleneği de tıpkı âşıklık geleneğinde olduğu gibi, destan türünden eserler vermiştir. Bilindiği üzere âşıklar, hemen her konuda söyledikleri bu destanları “koşma” ve “mani” biçimleriyle meydana getirmişlerdir. Kemençecilik geleneğinin temsilcileri ise değişik konular üzerine inşa ettikleri destanları, diğer pek çok üründe olduğu gibi, 7 heceli “mani” biçimiyle oluşturup icra etmişlerdir.
Bu çalışmada, Giresun yöresi kemençecilik geleneğinin meydana getirdiği mizahi destanlar, bilinen en eski örnek sayılan ve Kemal İpşir (Durkaya) tarafından icra edilen “Destan” başlıklı metin ile İbrahim Gülpınar tarafından icra edilen “Köroğun Bemece’si” ve “Feysbuk” başlıklı metinler üzerinden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu noktada, gelenek içerisinde üretilen mizahi destanların, şekil ve tür özellikleri dışında işlevleri, oluşumlarında etkili olan bireysel ya da toplumsal hadiseler ile fıkra türüyle olan ilişkileri de tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Giresun, kemençecilik geleneği, destan, mizahi destan, Kemal İpşir (Durkaya), İbrahim Gülpınar.
Abstract
The tradition of kemençecilik in Giresun region, there are similar properties with minstrelsy tradition in terms of logic of performance, technic, setting and its culture circle. There are differences in only musical instruments and some traditional properties. This severe relation between these two traditions has engendered the result of production of similar products in context of shape and kind. One of the leading sorts of minstrelsy tradition is “epic”. The tradition of kemençecilik has given works like epic, as in the tradition of minstrelsy. As known, minstrels create these epics that told about every topic, with the forms “koshma” and “mani”. The representatives of the tradition of kemençecilik, have carried out the epics that based on varied topics, with the form of seven-syllable-mani, as in other plenty of works.
In this study, humorous epics of the tradition of kemençecilik in Giresun region have been tried to be evaluated on the text with the title “Epic” that carried out by Kemal İpşir (Durkaya), and known as the oldest example, and “Köroğun Bemece’si” and “Feysbuk” by İbrahim Gülpınar. At this point, except the properties of form and variety, the functions of the humorous epics produced in tradition, the individual or social events effecting their formation and the relations with the form of anectode have been discussed.
Keywords
Giresun, tradition of kemençecilik, epic, humorous epic, Kemal İpşir (Durkaya), İbrahim Gülpınar.