-(I4)p / -(y)I4p tI4r EKİNİN FARKLI BİR İŞLEVİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
(A RESEARCH ABOUT A DIFFERENT USAGE OF THE SUFFIX -(I4)p / -(y)I4p tI4r
)
|
Author
|
:
Raghed MOHAMMAD
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
2016
|
|
Number |
:
5/4
|
|
Page |
:
1603-1610
|
|
Doi Number |
:
http://dx.doi.org/10.7884/teke.719
|
Özet
Sondan eklemeli bir dil olan Türkçede fiilimsiler, anlam ve dizim bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu tür ekler Türkçeye akıcılık kazandırmaktadır. Söz konusu eklerin bir kısmı Eski Türkçeden beri aynı işlevi yapagelmiştir. Bir kısmı da ya asıl işlevini kaybedip yeni bir işlev üstlenmiş, ya da asıl işlevi kaybetmeden yeni bir işlev kazanmıştır. Bu çalışmada -(I4)p / –(y)I4p zarf-fiil ekinin tI4r bildirme şeklinin birleşmesiyle Orta Türkçede -mIş ekinin yanında duyulan geçmiş zaman ve aynı zamanda geçmiş zaman sıfat-fiil eki olarak kullanılması üzerine durulacaktır. İlk olarak ekin hangi eserlerde duyulan geçmiş zaman işleviyle ortaya çıktığı gösterilecek, daha sonra ekin, Memluk Kıpçak Türkçesinin önemli eserlerinden olan Et-Tuḥfet’üz-Zekiyye fi’l-Lûġati’t-Türkiyye ve El-kavânînü’l-külliyye li-zabti’l-lügati’t-Türkiyye adlı iki eserde ism-i fâ’il (sıfat-fiil) bölümünde yer alması hakkında bilgi verilecektir. Ekin sıfat-fiil olarak geçtiği bütün örnekler sunulacak ve nasıl sıfat-fiil işlevi üstlendiği sonuç kısmında izah edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Memluk Kıpçak Türkçesi, -p eki, sıfat-fiil, Orta Türkçe.
Abstract
In Turkish, as an agglutinating language, verbals have an important place in terms of meaning and composition. These kinds of suffixes contribute to Turkish with fluency. Some of the aforesaid suffixes have been fulfilling the same function going back to old Turkish. Some of them have lost their primary function and undertook a new function or they undertook a new function without losing their primary function. This study will examine the verbal adverb -(I4)p / –(y)I4p’s merging with tI4r indicative form, and as a result, in Middle Turkish the suffix –mIş’s usage as past perfect tense and also past tense verbal adjective suffix. First, this study will indicate where this suffix has been used as a past perfect tense, and then it will give information about this suffix’s appearance as the verbal adjective (ism-i fail) in the two important literary study of Mameluke Kipchak Turkish Et-Tuḥfet’üz-Zekiyye fi’l-Lûġati’t-Türkiyye ve El-kavânînü’l-külliye li-zabti’l-lügati’t-Türkiyye. All the examples will be presented in which this suffix is considered as a verbal adjective and it will be explained at the conclusion section how it undertook a verbal adjective function.
Keywords
Mameluke Kipchak Turkish, the suffix -p, verbal adjective, Middle Turkish.