Özet
TÜRKÇE DERS KİTABINDAKİ HİKÂYE EDİCİ METİNLERİN BETİMLEYİCİ UNSURLAR AÇISINDAN İNCELENMESİ
Türkçe 8.sınıf ders kitabındaki hikâye edici metinlerdeki betimleme unsurlarını belirlemeye yönelik çalışma, doküman analizi deseniyle kurgulanmıştır. Araştırmanın verisini oluşturan hikâye edici metinlerde betimleme unsurlarının nasıl ele alındığını belirlemek için betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Bu çerçevede belirlenen betimleme unsurları; betimleme türlerine, betimlenen unsurlara, betimleme sürecinde kullanılan duyulara, söz sanatlarına ve dilsel yapıla göre kodlanıp sınıflandırılmıştır. Çalışma sonucunda, hikâye edici metinlerde bir veya birden fazla betimleme türünün olduğuna ulaşılmıştır. Bu betimleme türleri içerisinde açıklayıcı ve sanatsal betimlemelerin ön plana çıktığı anlaşılmıştır. Ruhsal betimlerin ise daha az olduğu belirlenmiştir. Bunun yanı sıra açıklayıcı betimlemelerde en fazla kişilerin tasvirinin yapıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde ruhsal betimlemelerde de kişiler dışında başka bir unsurun tasvirinin yapılmadığına ulaşılmıştır. Sanatsal betimlemelerde ise daha çok varlıkların tasvir edildiği, diğer unsurların daha az betimlendiği tespit edilmiştir. Bu haliyle de betimleyici anlatımın oluşmasında önemli olan unsurların betimleme türleri içerisinde dengeli dağılmadığı varılan sonuçlar arasındadır.
Anahtar Kelimeler
Türkçe ders kitabı, anlatım biçimleri, ortaokul, betimleyici anlatım, hikâye edici metinler.