Özet
KARAHANLI TÜRKÇESİ YAZI DİLİ HANGİ LEHÇEYE DAYANIYORDU?
Eski Türkçe döneminin son halkası olan Karahanlı Türkçesi, X-XIII. yüzyıllarda hüküm süren Karahanlı Devletinin yazı dilidir. Karahanlı Türkçesi, Eski Türk yazı dili geleneğinin devamı olmakla birlikte, Orhun ve Uygur Türkçelerinden bazı noktalarda ayrılmaktadır. Bu farklılığın nedeni coğrafi, dini, kültürel vb. farklılıklardan olabileceği gibi, Karahanlı Türkçesinin şekillenmesinde etkili olan lehçe ya da lehçelerden kaynaklı olabilmektedir.
Bilindiği gibi, yazı dillerinin başlangıcı konuşma diline dayanmaktadır. Çeşitli sebeplerle bir bölgenin ya da bir topluluğun konuşma dili, yazı dilinde tercih edilmektedir. Bu makalede de, Karahanlı Türkçesi yazı dilinin hangi lehçe ya da lehçelerin özelliklerini barındırdığı konusu ele alınacaktır. Bu amaçla, dönemin diliyle ilgili ayrıntılı bilgilerin yer aldığı Kâşgarlı Mahmud’un Divanu Lugati’t-Türk adlı eserindeki verilerden yola çıkılarak “yazı dili hangi lehçeye dayanıyordu?” sorusuna cevap aranacaktır.
Anahtar Kelimeler
Karahanlı Türkçesi, Hakaniyye, yazı dili, tarihsel lehçeler.